Gurucharitra Adhyay 29 Part 1/3 गुरुचरित्र अध्याय २९

Gurucharitra Adhyay 29 

Gurucharitra Adhyay 29 is in Marathi. Name of this Adhyay is BhasmaMahima Varnanam. 

गुरुचरित्र अध्याय २९ 

श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीसरस्वत्यै नमः ॥ श्रीगुरुभ्यो नमः ॥ 
नामधारक विनवी सिद्धासी । मागें कथा निरोपिलीसी । 
भस्ममाहात्म्य श्रीगुरुसी । पुसिलें त्रिविक्रमभारतीनें ॥ १ ॥ 
पुढें कथा कवणेपरी । झाली असे गुरुचरित्रीं । 
निरोप द्यावा सविस्तारीं । सिद्धमुनि कृपासिंधु ॥ २ ॥ 
ऐसें विनवी शिष्यराणा । ऐकोनि सिद्ध प्रसन्नवदना । 
सांगतसे विस्तारुन । भस्ममाहात्म्य परियेसा ॥ ३ ॥ 
श्रीगुरु म्हणती त्रिविक्रमासी । भस्ममाहात्म्य मज पुससी । 
एकचित्त करुनि मानसीं । सावधान ऐक पां ॥ ४ ॥ 
पूर्वापरी कृतयुगीं । वामदेव म्हणिजे योगी । 
प्रसिद्ध गुरु तो जगीं । वर्तत होता भूमीवरी ॥ ५ ॥ 
शुद्ध बुद्ध ब्रह्मज्ञानी । गृह-दारादि वर्जूनि । 
कामक्रोधादि त्यजूनि । हिंडत होता महीवरी ॥ ६ ॥ 
संतुष्ट निःस्पृह असे मौनी । भस्म सर्वांगीं लावोनि । 
जटाधारी असे मुनि । वल्कल-वस्त्र व्याघ्राजिन ॥ ७ ॥ 
ऐसा मुनि भूमंडळांत । नाना क्षेत्रीं असे हिंडत । 
पातला क्रौंचारण्यांत । जेथें नसे संचार मनुष्यमात्राचा ॥ ८ ॥ 
तया स्थानीं असे एक । ब्रह्मराक्षस भयानक । 
मनुष्यादि जीव अनेक । भक्षीतसे परियेसा ॥ ९ ॥ 
ऐशा अघोर वनांत । वामदेव गेला हिंडत । 
 ब्रह्मराक्षस अवलोकित । आला धांवोनि भक्षावया ॥ १० ॥ 
ब्रह्मराक्षस क्षुधाक्रांत । आला असे भक्षूं म्हणत । 
करकरां दांत खात । मुख पसरुनि जवळी आला ॥ ११ ॥ 
राक्षस येतां देखोनि । वामदेव निःशंक धीरें मनीं । 
उभा असे महाज्ञानी । पातला राक्षस तयाजवळी ॥ १२ ॥ 
राक्षस मनीं संतोषत । ग्रास बरवा लाधला म्हणत । 
भक्षावया कांक्षा बहुत । येवोनि धरिला आलिंगोनि ॥ १३ ॥ 
आलिंगितां मुनीश्र्वरासी । भस्म लागलें राक्षसासी । 
जाहलें ज्ञान तयासी । जातिस्मरण जन्मांतरींचें ॥ १४ ॥ 
पातक गेलें जळोनि । राक्षस झाला महाज्ञानी । 
जैसा लागतां चिंतामणि । लोह सुवर्ण केवीं होय ॥ १५ ॥ 
जैसा मानससरोवरास । वायस जातां होय हंस । 
अमृत पाजितां मनुष्यास । देवत्व होय परियेसा ॥ १६ ॥ 
जैसें कां जंबूनदींत । घालितां मृत्तिका कांचन त्वरित । 
तैसा जाहला पापी पुनीत । मुनीश्र्वराचे अंगस्पर्शें ॥ १७ ॥ 
समस्त मिळती कामना । दुर्लभ सत्पुरुषाचें दर्शन । 
स्पर्श होतां श्रीगुरुचरण । पापावेगळा होय नर ॥ १८ ॥ 
ब्रह्मराक्षस भयानक । काय सांगो त्याची भूक । 
गजतुरंग मनुष्यादिक । नित्य आहार करी सकळ ॥ १९ ॥ 
इतुकें भक्षितां तयासी । न वचे भूक परियेसीं । 
तृषाकांत समुद्रासी । प्राशन करितां न वचे तृषा ॥ २० ॥ 
ऐसा पापिष्ट राक्षस । होतां मुनीचा अंगस्पर्श । 
गेली क्षुधा-तृषा-आक्रोश । झाला ज्ञानी परियेसा ॥ २१ ॥ 
राक्षस ज्ञानी होऊनि । लागला मुनीश्र्वराचे चरणी । 
त्राहि त्राहि गुरुशिरोमणि । तूं साक्षात् ईश्र्वर ॥ २२ ॥ 
तारी तारी मुनिवरा । बुडालों अघोर सागरा । 
उद्धरावें दातारा । कृपासिंधु जगदिशा ॥ २३ ॥ 
तुझ्या दर्शनमात्रेसीं । जळल्या माझ्या पापराशी । 
तूं कृपाळू भक्तांसी । तारीं तारीं जगद्गुरु ॥ २४ ॥ 
येणेंपरी मुनिवरास । विनवीतसे राक्षस । 
वामदेव कृपासुरस । पुसतसे तये वेळीं ॥ २५ ॥ 
वामदेव म्हणे तयासी । तुवा कवणाचा कवण वंशीं । 
ऐसा अघोर ठायीं वससी । मनुष्यमात्र नसे ते ठायी ॥ २६ ॥ 
ऐकोनि मुनीचें वचन । ब्रह्मराक्षस करी नमन । 
विनवीतसे कर जोडोन । ऐक त्रिविक्रम मुनिराया ॥ २७ ॥ 
म्हणे राक्षस तये वेळीं । आपणासी ज्ञान जहालें सकळी । 
जातिस्मरण अनंतकाळीं । पूर्वापरींचें स्वामिया ॥ २८ ॥ 
तयामध्यें माझे दोष । उत्कृष्ट जन्म पंचवीस । 
दिसतसे प्रकाश । ऐक स्वामी वामदेवा ॥ २९ ॥ 
पूर्वजन्म पंचविसी । होतों राजा यवन-देशीं । 
' दुर्जेय ' नाम आपणासी । दुराचारीं वर्तलों जाण ॥ ३० ॥ 
म्यां मारिले बहुत लोक । प्रजेसी दिधलें दुःख । 
स्त्रिया वरिल्या अनेक । राज्यमदेंकरुनियां ॥ ३१ ॥ 
वरिल्या स्त्रियांव्यतिरिक्त । बलात्कारें धरिल्या अमित । 
एक दिवस देवोनि रति । पुनरपि न भोगीं तयांसी ॥ ३२ ॥ 
एके दिवशीं एकीसी । रति देऊनि त्यजीं तिसी । 
ठेविलें अंतर्गृहासी । पुनरपि तीतें न देखें नयनीं ॥ ३३ ॥ 
ऐसें अनेक स्त्रियांसीं । ठेविलें म्यां अंतर्गृहासी । 
मातें शापिती अहर्निशी । दर्शन नेदी म्हणोनियां ॥ ३४ ॥ 
समस्त राजे जिंकोनियां । आणीं स्त्रिया धरोनियां । 
एकेक दिवस भोगूनियां । त्यातें ठेविलें अंतर्गृहासी ॥ ३५ ॥ 
जेथें स्त्रिया सुरुपें असती । बळें आणोन देई मी रति । 
ज्या न येती संतोषवृत्तीं । तया द्रव्य देऊनि आणवीं ॥ ३६ ॥ 
विप्र होते माझे देशी । ते जाऊनि राहिले आणिक देशी । 
जाऊनि आणी त्यांचे स्त्रियांसी । भोगीं आपण उन्मत्तपणें ॥ ३७ ॥ 
पतिव्रता सुवासिनी । विधवा मुख्य करोनि । 
त्यांते भोगी उन्मत्तपणी । रजस्वला स्त्रियांसी देखा ॥ ३८ ॥ 
विवाह न होतां कन्यांसी । बलात्कारें भोगी त्यांसी । 
येणेंपरी समस्त देशीं । उपद्रविलें मदांधपणें ॥ ३९ ॥ 
ब्राह्मणस्त्रिया तीन शत । शतचारी क्षत्रिया ते । 
वैश्यिणी वरिल्या षट्शत । शूद्रस्त्रिया सहस्त्र जाण ॥ ४० ॥ 
एक शत चांडाळिणी । सहस्त्र वरिल्या पुलिंदिनी । 
पांच शत स्त्रिया डोंबिणी । रजकिणी वरिल्या शत चारी ॥ ४१ ॥ 
असंख्यात वारवनिता । भोगिल्या म्यां उन्मत्तता । 
तथापि माझे मनीं तृप्तता । नाही झाली स्वामिया ॥ ४२ ॥ 
इतुक्या स्त्रिया भोगून । संतुष्ट नव्हे माझें मन । 
विषयासक्त मद्यपान । करीं नित्य उन्मत्तें ॥ ४३ ॥ 
वर्ततां येणेंपरी देखा । व्याधिष्ठ झालों यक्ष्मादिका । 
परराष्ट्रराजे चालोनि ऐका । राज्य हिरतलें स्वामिया ॥ ४४ ॥ 
ऐसेपरी आपणासी । मरण जाहलें परियेसी । 
नेले दूतीं यमपुरासी । मज नरकामध्यें घातले ॥ ४५ ॥ 
देवांचीं सहस्त्र वर्षे देखा । दहा वेळ फिरविलें ऐका । 
पितृसहित आपण देखा । नरक भोगिले येणेंपरी ॥ ४६ ॥ 
पुढें जन्मलों प्रेतवंशीं । विद्रुप देही परियेसीं । 
सहस्त्र शिश्र्ने अंगासी । लागली असती परियेसा ॥ ४७ ॥ 
येणेंपरी दिव्य शत वर्षें । कष्टलों बहु क्षुधार्थे । 
पुनरपि पावलों यमपंथ । अनंत कष्ट भोगिले ॥ ४८ ॥ 
दुसरा जन्म आपणासी । व्याघ्रजन्म जीवहिंसी । 
अजगर जन्म तृतीयेसी । चवथ जाहलों लांडगा ॥ ४९ ॥ 
पांचवा जन्म आपणासी । ग्रामसूकर परियेंसी । 
सहावा जन्म जाहलों कैसी । सरडा होऊनि जन्मलों ॥ ५० ॥ 
सातवा जन्म झालों श्र्वान । आठवा जंबुक मतिहीन । 
नवम जन्म रोही-हरण । दहावा झालों ससा देखा ॥ ५१ ॥ 
मर्कट जन्म एकादश । घारीं झालों मी द्वादश । 
जन्म तेरावा मुंगूस । वायस जाहलो चतुर्दश ॥ ५२ ॥ 
जांबुवंत झालों पंचादश । रानकुक्कुट मी षोडश । 
जन्म जाहलों परियेस । पुढें येणेपरि अवधारी ॥ ५३ ॥ 
सप्तदश जन्मीं आपण । गर्दभ झालों अक्षहीन । 
मार्जारयोनीं संभवून । आलों स्वामी अष्टादशेसी ॥ ५४ ॥ 
एकुणिसावे जन्मासी । मंडूक झालों परियेसीं । 
कांसवजन्म विंशतीसी । एकविसावा मत्स्य झालों ॥ ५५ ॥ 
बाविसावा जन्म थोर । झालों तस्कर उंदीर । 
दिवांध झालों मी बधिर । उलूक जन्म तेविसावा ॥ ५६ ॥ 
जन्म चतुर्विंशतीसी । झालों कुंजर तामसी । 
पंचविंशती जन्मासी । ब्रह्मराक्षस आपण देखा ॥ ५७ ॥ 
क्षुधाक्रांत अहर्निशीं । कष्टतसें परियेंसीं । 
निराहारी अरण्यवासी । वर्ततसे स्वामिया ॥ ५८ ॥ 
तुम्हां देखतां अंतःकरणीं । वासना झाली भक्षीन म्हणोनि । 
यालागीं आलों धांवोनि । पापरुपी आपण देखा ॥ ५९ ॥ 
तुझा अंगस्पर्श होतां । जातिस्मरण झालें आतां । 
सहस्त्र जन्मींचें दुष्कृत । दिसतसे स्वामिया ॥ ६० ॥ 
मातें आतां जन्म पुरे । तुझ्या अनुग्रहें मी तरें । 
घोरांघार संसार । आतां यातना कडे करी ॥ ६१ ॥ 
तूं तारक विश्र्वासी । म्हणोनि मातें भेटलासी । 
तुझी दर्शनमहिमा कैसी । स्पर्श होतां ज्ञान झालें ॥ ६२ ॥ 
भूमीवरी मनुष्य असती । तैसा रुप दिससी यति । 
परि तुझी महिमा ख्याति । निरुपम असे दातारा ॥ ६३ ॥ 
महापापी दुराचारी । आपण असे वनांतरीं । 
तुझे अंगस्पर्शमात्रीं । ज्ञान जाहलें अखिल जन्मांचें ॥ ६४ ॥ 
कैसा महिमा तुझ्या अंगीं । ईश्र्वर होशील कीं जगीं । 
आम्हां उद्धरावयालागीं । आलासी स्वामी वामदेवा ॥ ६५ ॥ 
ऐसें म्हणतां राक्षसासी । वामदेव सांगे संतोषीं । 
भस्ममहिमा आहे ऐशी । माझे अंगींची परियेसा ॥ ६६ ॥ 
सर्वांग माझें भस्मांकित । तुझे अंगा लागलें क्वचित । 
त्याणें झालें तुज चेत । ज्ञाप्रकाश शत जन्मांतरीचें ॥ ६७ ॥ 
भस्ममहिमा अपरांपर । परि ब्रह्मादिकां अगोचर । 
याचि कारणें कर्पूरगौर । भूषण करी सर्वांगीं ॥ ६८ ॥ 
ईश्र्वरें वंदिल्या वस्तूसी । वर्णितां अशक्य आम्हांसी । 
तोचि शंकर व्योमकेशी । जाणें भस्ममहिमान ॥ ६९ ॥ 
जरी तूं पुसती आम्हांसी । सांगेन दृष्टांत परियेंसी । 
आम्ही देखिलें दृष्टीसीं । अपार महिमा भस्माचा ॥ ७० ॥ 
विप्र एक द्रविडदेशीं । आचारहीन परियेसीं । 
सदा रत शूद्रिणीसी । कर्मभ्रष्ट वर्तत होता ॥ ७१ ॥ 
समस्त मिळोनि विप्रयाति । तया द्विजा बहिष्कारिती । 
मातापिता दाईज गोती । त्यजिती त्यासी बंधुवर्ग ॥ ७२ ॥ 
येणेंपरि तो ब्राह्मण । प्रख्यात झाला आचारहीन । 
शूद्रिणीतें वरुन । होता काळ क्रमूनियां ॥ ७३ ॥ 
ऐसा पापी दुराचारी । तस्करविद्येने पोट भरी । 
आणिक स्त्रियांशीं व्यभिचारी । उन्मत्तपणें परियेसा ॥ ७४ ॥ 
वर्ततां ऐंसें एक दिवसीं । गेला होता व्यभिचारासी । 
तस्करविद्या करितां निशीं । वधिलें त्यासी एके शूद्रें ॥ ७५ ॥ 
वधूनियां विप्रासी । ओढोनि नेलें तेचि निशीं । 
टाकिलें बहिर्ग्रामेसी । अघोर स्थळीं परियेसा ॥ ७६ ॥ 
श्र्वान एक तये नगरीं । बैसला होता भस्मावरी । 
क्षुधाक्रांत अवसरी । गेला हिंडत प्रेतघ्राणीं ॥ ७७ ॥ 
देखोनि तया प्रेतासी । गेला श्र्वान भक्षावयासी । 
प्रेतावरी बैसून हर्षी । क्षुधानिवारण करीत होता ॥ ७८ ॥ 
भस्म होतें श्र्वानाचे पोटी । लागलें प्रेताचे ललाटीं । 
वक्षःस्थळीं बाहुवटीं । लागलें भस्म परियेसा ॥ ७९ ॥ 
प्राण त्यजितां द्विजवर । नेत होते यमकिंकर । 
नानापरि करीत मार । यमपुरा नेताति ॥ ८० ॥ 
कैलासपुरींचे शिवदूत । देखोनि आले तें प्रेत । 
भस्म सर्वांगीं उद् धूळित । म्हणती यातें कवणें नेलें ॥ ८१ ॥ 
यातें योग्य शिवपुर । केवीं नेलें ते यमकिंकरें । 
म्हणोनि धांवती वेगवक्त्रें । यमकिंकरा मारावया ॥ ८२ ॥ 
शिवदूत येतां देखोनि । यमदूत जाती पळोनि । 
तया द्विजातें सोडूनि । गेलें आपण यमपुरा ॥ ८३ ॥ 
जाऊनि सांगती यमासी । गेलों होतों भूमीसी । 
आणित होतों पापियासी । अघोररुपेंकरुनियां ॥ ८४ ॥ 
तें देखोनि शिवदूत । धांवत आलें मारु म्हणत । 
हिरोनि घेतलें प्रेत । वधीत होते आम्हांसी ॥ ८५ ॥ 
आतां आम्हां काय गति । कधीं न वचों त्या क्षिती । 
आम्हांसी शिवदूत मारिती । म्हणोनि विनवीती यमासी ॥ ८६ ॥ 
ऐकोनि दूतांचे वचन । यम निघाला कोपून । 
गेला त्वरित ठाकून । शिवदूतांजवळी देखा ॥ ८७ ॥ 
यम म्हणे शिवदूतांसी । कां माझ्या किंकरांसी । 
हिरोनि घेतले पापियासी । केवीं नेतां शिवमंदिरा ॥ ८८ ॥ 
याचें पाप असे प्रबळ । जितकी गंगेंत असे वाळू । 
तयाहूनि अधिक केवळ । अघोररुप असे देखा ॥ ८९ ॥ 
नव्हे योग्य हा शिवपुरासी । यातें बैसवोनि विमानेसीं । 
केवीं नेतां मूढपणेसीं । म्हणोनि कोपे यम देखा ॥ ९० ॥

Gurucharitra Adhyay 29 

 गुरुचरित्र अध्याय २९

Custom Search