Shri Dnyaneshwari Adhyay 12
जय जय शुद्धे । उदारे
प्रसिद्धे ।
अनव्रत आनंदे । वर्षतिये ॥
१ ॥
१) तूं शुद्ध आहेस, तूं
उदार म्हणून प्रसिद्ध आहेस आणि अखंड आनंदाची वृष्टि करणारी आहेस, गुरुकृपा
दृष्टिरुपी माते, तुझा जयजयकार असतो.
विषयव्याळें मिठी । दिधलिया
नुठी ताठी ।
ते तुझिये गुरुकृपादृष्टी ।
निर्विष होय ॥ २ ॥
२) विषयरुपी सर्पानें
दंश केला असतां मूर्च्छा येते, ती कांहीं केल्या जात नाहीं, हे गुरुकृपादृष्टि,
तुझ्या योगानें ती मूर्च्छा नाहींशी होते आणि सर्पदंश झालेल्या ( त्या )
प्राण्याची त्या ( विषय ) विषापासून सुटका होते.
तरि कवणातें तापु पोळी ।
कैसेनि वो शोकु जाळी ।
जरि प्रसादरसकल्लोळीं ।
पूरें येसि तूं ॥ ३ ॥
३) जर प्रसन्नतारुप
पाण्याच्या लाटांची तुला भरती येईल, तर संसाराच्या त्रासाचे ( अध्यात्मादि त्रिविध
तापांचे ) चटके कोणाला बसतील ? व खेद कसा बरें जाळूं शकेल ?
योगसुखाचे सोहळे । सेवकां
तुझेनि स्नेहाळे ।
सोऽहंसिद्धीचे लळे । पाळिसी
तूं ॥ ४ ॥
४) हे प्रेमळ माते,
भक्तांना अष्टांग योगाच्या सुखाचे भोग तुझ्यामुळें प्राप्त होतात व भक्तांची, तें
ब्रह्म मी आहें, अशा स्वरुपसिद्धीच्या प्राप्तीची हौस तूं पुरवितेस. ( ती कशी
पुरवितेस हें स्पष्ट करतात, )
आधारशक्तीचां अंकीं ।
वाढविसी कौतुकीं ।
हृदयाकाशपल्लकीं । परिये
देसी निजे ॥ ५ ॥
५) आधारचक्रावर
असलेल्या कुंडलिनीच्या मांडीवर तूं आपल्या भक्तांना कौरुकानें वाढवितेस व त्यांना
झोप येण्याकरितां हृदयाकाशरुपी पाळण्यांत घालून झोके देतेस.
प्रत्यग् ज्योतीची वोवाळणी
। करिसी मनपवनांचीं खेळणीं ।
आत्मसुखाची बाळलेणीं ।
लेवविसी ॥ ६ ॥
६) आत्मप्रकाशरुप
ज्योतीनें साधकरुपी बालकांस ओवाळतेंस आणि मन व प्राण यांचा निरोध करणें हीं खेळणीं
त्यांच्या हातांत देतेस व स्वरुपानंदाचे ( लहान मुलांना घालावयाचे, ) दागिने
साधकरुपी बालकांच्या अंगावर घालतेस.
सतरावियेचें स्तन्य देसी ।
अनाहताचा हल्लरु गासी ।
समाधिबोधें निजविसी ।
बुझाउनि ॥ ७ ॥
७) सतरावी जीवनकलारुपी
( व्योमचक्रांतील चंद्रामृतरुपी ) दूध देतेस आणि अनाहत ध्वनीचें गाणें गातेस, आणि
समाधीच्या बोधानें समजूत घालून ( स्वरुपीं ) निजवतेस.
म्हणोनि साधकां तूं माउली ।
पिके सारस्वत तुझां पाउलीं ।
या कारणें मी साउली । न
संडी तुझी ॥ ८ ॥
८) म्हणून साधकांना तूं
आई आहेस व सर्व विद्या तुझ्या चरणांच्या ठिकाणी पिकतात; म्हणून मी तुझा आश्रय
सोडणार नाहीं.
अहो सद्गुरुचिये कृपादृष्टी
। तुझें कारुण्य जयातें अधिष्ठी ।
तो सकळ विद्यांचिये सृष्टी
। धात्रा होय ॥ ९ ॥
९) हे सद्गुरुंची
कृपादृष्टि, तुझ्या कृपेचा आश्रय ज्याला मिळेल, तो सर्व विद्यारुप सृष्टीचा (
उत्पन्नकर्ता ) ब्रह्मदेवच बनतो.
म्हणोनि अंबे श्रीमंते ।
निजजनकल्पलते ।
आज्ञापीं मातें ।
ग्रंथानिरुपणीं ॥ १० ॥
१०) एवढ्या करितां हे
आपल्या भक्तांचा कल्पतरु व श्रीमंत अशा आई, तूं मला हा ग्रंथ सांगण्याला आज्ञा दे.
नवरसीं भरवीं सागरु । करवी
उचित रत्नांचे आगरु ।
भावार्थाचे गिरिवरु ।
निफजवीं माये ॥ ११ ॥
११) शांत, अद्भुतादि
नवरसांच्या समुद्राची माझ्या भाषेंत भरती कर व ( परमार्थ निरुपणास ) शोभतील अशा
योग्य अलंकाररुपी रत्नांची ( माझें निरुपण हें ) खाणच होऊन राहील असें कर. हे
माउली, ( माझ्या या व्याख्यानांत ) गीतेंतील अभिप्रायाचे मोठमोठे पर्वत तयार होतील
असें कर.
साहित्य सोनियाचिया खाणी ।
उघडवीं देशियेचिया आक्षोणी ।
विवेकवेलीची लावणी । हों
देईं सैंध ॥ १२ ॥
१२) मराठी भाषारुपी
पृथ्वीमध्यें अलंकाररुपी सोन्याच्या खाणी उघड आणि आत्मानात्मविचाररुपी वेलींची
लावणी जिकडे तिकडे होऊं दे.
संवादफळनिधानें ।
प्रमेयाचीं उद्यानें ।
लावीं म्हणें गहनें ।
निरंतर ॥ १३ ॥
१३) संवादरुपी फळांचे
बार असलेले सिद्धान्तांचे दाट व विस्तीर्ण बगीचे निरंतर तयार कर, असें
ज्ञानेश्र्वर महाराज ( आपल्या गुरुंना ) म्हणतात.
पाखांडाचे दरकुटे । मोडीं
वाग्वादअव्हांटे ।
कुतर्काचीं दुष्टें ।
सावजें फेडीं ॥ १४ ॥
१४) ( माझ्या देशीभाषारुप
पृथ्वीवर पुढील गोष्टी नकोत, असे ज्ञानेश्र्वरमहाराज आपल्या गुरुंना म्हणतात. )
नास्तिकपणारुपी दर्‍या व वितंडवादरुपीआडवाटा नाहींशा कर; आणि कुतर्करुपी दुष्ट
जनावरें हाकून दे.
श्रीकृष्णगुणीं मातें ।
सर्वत्र करीं वो सरतें ।
राणिवे बैसवीं श्रोते । श्रवणाचिये
॥ १५ ॥
१५) श्रीकृष्णगुणांचे वर्णन करण्यांत मला सर्वत्र समर्थ कर
व श्रोत्यांना श्रवणाच्या राज्यावर बसव.
No comments:
Post a Comment