Shri Dnyaneshwari Adhyay 11 Part 30 Ovya 623to 639 श्रीज्ञानेश्र्वरी अध्याय ११ भाग ३० ओव्या ६२३ ते ६३९

 

Shri Dnyaneshwari 

Adhyay 11 Part 30 

Ovya 623to 639 

श्रीज्ञानेश्र्वरी 

अध्याय ११ भाग ३० 

ओव्या ६२३ ते ६३९

मूळ श्लोक

मा ते व्यथा मा च विमूढभावो दृष्ट्वा रुपं घोरमीदृङ्ममेदम् ।

व्यपेतभीः प्रीतमनाः पुनस्त्वं तदेव मे रुपमिदं प्रपश्य ॥ ४९ ॥

४९) हें माझें अशा प्रकारचें भयानक रुप पाहून तूं व्याकुळ होऊं नकोस, तूं भ्रांतचित्त होऊं नकोस. गतभय व प्रीतियुक्त अंतःकरणाचा होऊन, पुन्हा तूं तें माझें पूर्वींचेच रुप पाहा. 

म्हणोनि विश्र्वरुपलाभें श्र्लाघ । एथिंचें भय नेघ नेघ ।

हें वांचूनि चांग । न मनीं कांहीं ॥ ६२३ ॥

६२३) म्हणून विश्वरुपप्राप्तीनें तूं आपल्याला धन्य समज व या विश्वरुपाची भीति मुळींच बाळगूं नकोस. या विश्वरुपावांचून कांहीं चांगलें मानूं नकोस.  

हां गा समुद्रु अमृताचा भरला । आणि अवसांत वरपडा जाहला ।

मग कोणीही आथि वोसंडिला । बुडिजेल म्हणोनि ॥ ६२४ ॥

६२४) अरे अर्जुना, प्रत्यक्ष अमृताचा समुद्र भरलेला असला आणि अकस्मात् कोणी तेथें प्राप्त झाला; मग आपण यांत बुडून मरुन जाऊं, म्हणून कोणी तरी त्याचा त्याग केला आहे काय ? 

नातरी सोनयाचा डोंगरु । येसणा न चले हा थोरु ।

ऐसें म्हणोनि अव्हेरु । करणें घडे ॥ ६२५ ॥

६२५) अथवा ( एखादा ) मनुष्य सोन्याच्या डोंगराजवळ प्राप्त झाला असतां ) हा एवढा मोठा सोन्याचा डोंगर ‘ आपल्याला नेतां येत नाही, ‘ असें म्हणून त्याचा त्याग करणें घडेल काय ?

दैवें चिंतामणि लेईजे । कीं हें ओझें म्हणोनि सांडिजे ।

कामधेनु दवडिजे । न पोसवे म्हणोनि ॥ ६२६ ॥

६२६) दैवयोगानें चिंतामणि नांवाचें रत्न अंगावर धारण करावें व तें ओझें म्हणून ज्याप्रमाणें टाकून द्यावें किंवा आपल्याला पोसवत नाहीं म्हणून ( ज्याप्रमाणें ) कामधेनु हांकुन द्यावी;

चंद्रमा आलिया घरा । म्हणिजे निगें करितोसि उबारा ।

पडिसायि पाडितोसि दिनकरा । परता सर ॥ ६२७ ॥

६२७) चंद्र आपल्या घरीं आला असतां तुझ्या योगानें उष्मा होतो म्हणून त्याला ज्याप्रमाणें तूं चालता हो, असें म्हणावें, अथवा तूं सावली पाडतोस म्हणून पलीकडे जा, असें सूर्यास म्हणावें; 

तैसें ऐश्र्वर्य हें महातेज । आजि हातां आलें आहे सहज ।

कीं एथ तुज गजबज । होआवी कां ॥ ६२८ ॥

६२८) त्याप्रमाणें हें महातेजरुपी ( विश्वरुपी ) ऐश्र्वर्य आज तुझ्या हातीं सहज आलें आहे. असें असून येथें तुझी कासाविशी कां व्हावी ?

परि नेणसीच गांवढिया । काय कोपों आतां धनंजया ।

आंग सांडोनि छाया । आलिंगितोसि मा ॥ ६२९ ॥

६२९) परंतु हें अडाण्या, तुला कांहीं कळत नाहीं. अर्जुना, आतां तुझ्यावर काय रागवायचें आहे ? प्रत्यक्ष अग सोडून पडछायेला आलिंगन तूं देतो आहेस नव्हे काय ?

हें नव्हे जो मी साचें । एथ मन करुनियां काचें ।

प्रेम धरिसी अवगणियेचें । चतुर्भुज जें ॥ ६३० ॥

६३०) विश्वरुप हें माझें खरें रुप नाही काय ? पण त्या ठिकाणीं मन साशंक करुन, क्षुल्लक असें जें चतुर्भुज रुप त्या ठिकाणी तूं प्रेम धरतोस, हे बरें नाहीं ! 

तरि आझुनिवरी पार्था । सांडीं सांडीं हे व्यवस्था ।

इयेविषयीं आस्था । करिसी झणें ॥ ६३१ ॥

६३१) तर अर्जुना, अजुनपर्यंत तरी हें तुझें ठरलेले मत ( विश्वरुप हें भयंकर रुप आहे व चतुर्भुज रुप हें सुंदर आहे ) टाकून दे. या सगुण रुपाविषयीं आस्था ( प्रेम ) कदाचित् करशील, तर करुं नकोस.    

हें रुप जरी घोर । विकृति आणी थोर ।

तरी कृतनिश्र्चयाचें घर । हेंचि करीं ॥ ६३२ ॥

६३२) हें विश्वरुप जरी भयंकर अक्राळविक्राळ आणि अवाढव्य असें, आहे, तरी ( चतुर्भुज रुपापेक्षां ) हें विश्वरुप माझें खरें रुप असल्याकारणानें हेंच खरें आहे, असा तूं पक्का निश्चय कर. 

कृपण चित्तवृत्ति जैसी । रोवोनि घाली ठेवयापासीं ।

मग नुसधेनि देहेसीं । आपण असे ॥ ६३३ ॥

६३३) कंजूष मनुष्य आपलें सर्व लक्ष ज्याप्रमाणें आपण पुरुन ठेवलेल्या द्रव्याच्या साठ्यापाशी जखडलेले ठेवतो आणि मग केवळ देहाने आपलें इतर सर्व व्यवहार करीत असतो; 

कां अजातपक्षिया जवळा । जीव बैसवूनि अविसाळां ।

पक्षिणी अंतराळां- । माजीं जाय ॥ ६३४ ॥

६३४) किंवा पंख न फुटलेल्या पिलांच्याजवळ त्या घरट्यांत आपला सर्व जीव ठेवून त्या पिलांची आई ( पक्षीण ) जशी आकाशांत संचार करण्याकरितां जाते;

नाना गाय चरे डोंगरीं । परि चित्त बांधिलें वत्सें घरीं ।

तैसें प्रेम एथिंचें करीं । स्थानपती ॥ ६३५ ॥

६३५) अथवा गाय डोंगरांत चरत असते, परंतु तिचें सर्व लक्ष घरीं आपल्या वासरावर अडकून राहिलेलें असतें, त्याप्रमाणें या ( विश्वरुप ) ठिकाणचें तूं आपलें प्रेम मालक कर.  

येरें वरिचिलेनि चित्तें । बाह्यसव्यसुखापुरतें ।

भोगिजो कां श्रीमूर्तीतें । चतुर्भुज ॥ ६३६ ॥

६३६) बाकी वरवर बाह्यात्कारी मनानें बाहेरच्या मैत्रीच्या सुखापर्यंत आमच्या चतुर्भुज श्यामसुंदर मूर्तीचा उपभोग घे. 

परि पुढतपुढती पांडवा । हा एक बोलु न विसरावा ।

जे इये स्वरुपौनि सद्भावा । नेदावें निघों ॥ ६३७ ॥

६३७) परंतु अर्जुना, या विश्वरुपापासून आपल्या सद्भभावास दुसरीकडे कोठें जाऊं देऊं नकोस. एवढें आमचें एक सांगणें तूं विसरुं नयेस, हेच तुला वारंवार सांगणें आहे. 

हें कहीं नव्हतें देखिलें । म्हणोनि भय जें तुज उपजलें ।

तें सांडी एथ संचलें । असों दे प्रेम ॥ ६३८ ॥

६३८) हें विश्वरुप म्हणजे ( पूर्वी ) कधीं न पाहिलेली गोष्ट, म्हणून तुला याचें भय उत्पन्न झालें आहे. ते भय टाक व या विश्वरुपाच्या ठिकाणीं प्रेम सांठवलेले राहूं दे.

आतां करुं तुजयासारिखें । म्हणितलें विश्र्वतोमुखें ।

तरि रुप सुखें । न्याहाळीं पां तूं ॥ ६३९ ॥

६३९) आतां तुझ्या म्हणण्यासारखें करुं तर अर्जुना,

 मागील ( सगुण ) रुप तूं खुशाल पाहा, असें सर्व बाजूंनी

 ज्याला मुखें आहेत असा विश्वरुप परमात्मा म्हणाला.

Custom Search