Monday, December 21, 2015

Shri NavanathBhaktiSar Adhyay 11 Part 2/2 श्रीनवनाथभक्तिसार अध्याय अकरावा ( ११ ) भाग २/२


Shri NavanathBhaktiSar Adhyay 11 
 Machchhindra and Gorksha came to a holy temple of God Shiva at Badrikedar. They bowed to God Shiva and praised him with devotion. God Shiva asked Machchhindra what is his desire. Then Machchhidra told him that He had brought Goraksha with him and Goraksha has to perform a rigorous 12 years tapas at Badrikedar. God Shiva told him that he knows everything at assured him that he himself will take care of Goraksha. So Machchhindra proceeded on his ThirthYatra after guiding Goraksha about his tapas. Machchhindra visited many holy places and at Setubandha he met with God Hanuman who was waiting for Machchhindra. Then he took him to women kingdom where Mainakini was lady queen of that kingdom. Hanuman told her as agreed by him that he will bring Machchhindra to her who can fulfil her desire and live with her. After some years Machchindra and Mainakaini were pleased by the birth of there son who was named as Meenanath. The second story in this adhyay is of a king Bruhadrava who was from Janmejay Vansha and performed a Somayaga for about a year. God Agni gave him blessings in the form of a son. This son was named as Jalindar and taken care off by king Bruhadrava and his wife Sulochana. As Jalindar grown up the king and queen were thinking of his marriage. Jalindar was not ready for marriage. He ran away in a forest where he mate his father-mother AgniNarayan. Now in the next 12th adhyay Dhunadi sut Malu who is from Narahari family, will tell us what next.


श्रीनवनाथभक्तिसार अध्याय अकरावा ( ११ ) भाग २/२
त्यातें भरतां द्वादश दिवस । उत्तमापरी केलें बारसें । 
नाम ठेविलें त्या देहास । मीननाथ म्हणवूनी ॥ १०१ ॥ 
याउपरी याचकां देऊनि दान । उचितार्थे सकळ तोषविले जन ।
नानारत्नीं देऊनि भूषण । गौरवातें मिरविलें ॥ १०२ ॥
असो ऐसे संगोपनीं । तीन संवत्सर तया स्थानी ।
लोटूनि गेली सुखासनी मच्छिंद्रातें भोगितां ॥ १०३ ॥
यावरी आतां दुसरे कथन । हस्तिनापुरीं कुरुनंदन ।
जनमेजयाच्या वंशाकारण । बृहद्रवा जन्मला ॥ १०४ ॥
तो जन्मेजयापासूनि पुढती । सातवा पुरुष वंशाप्रती ।
दोन सहस्त्र सातशतीं । कली गेलासे लोटूनी ॥ १०५ ॥  
तो बृहद्रवा राजा थोर । राज्यपदी हस्तिनापूर ।
मेळवूनि महीचे अपार विप्र । सोमयाग मांडिला ॥ १०६ ॥
एक वरुषें त्या क्षितीं । अग्निकुंडी पूर्णाहुती । 
पुष्ट होऊनि दाहकमूर्ती । तुष्ट शरीरी मिरवला ॥ १०७ ॥
परी शिवनेत्रींचा प्रळयाग्नी । तेणें दाहिले होते पंचवाणी (मदन) ।
परी तो गेला भक्षुनि । द्विमूर्धनी महाराज ॥ १०८ ॥
तो शिवशरीरीं चेतला मदन । जठरीं वाहत होता द्विमूर्धन ।
तयामाजी जीवित्वप्राण । अंतरिक्ष संचरला ॥ १०९ ॥
तो अंतरिक्ष महाराज । अग्नि जठरामाजी विराजे ।
तो गर्भ अति तेजःपुंज । यज्ञकुंडीं सांडिला ॥ ११० ॥
पूर्ण होतांचि यज्ञआहुती । शेष प्रसाद मिरवूनी निगुती ।
मग यज्ञकुंडीं विप्राहुती । रक्षा काढी बृहद्रवा ॥ १११ ॥ 
विप्राहातें सलील बाळतेजातें । रक्षा स्पर्शतां लागे हातें ।
दृष्टी पाहतां बाळातें । मंजुळवत रुदन करी ॥ ११२ ॥
तंव तो पुरोहित ज्ञानी द्विज । रायासी म्हणे महाराज ।
यज्ञकुंडीं तेजःपुंज । बाळ प्रसाद मिरविलें ॥ ११३ ॥
प्रत्योदक उचलोनि हाती । बाळ दावी रायाप्रती ।
राव पाहोनि तेजस्थिती । परम चित्तीं तोषला ॥ ११४ ॥
जैसा जलार्णव मंथन करितां । त्यांत चतुर्दश रत्नें निघतां ।
मग आनंद न माये सुरवरचित्ता । तैसें झालें बृहद्रव्या ॥ ११५ ॥
कीं संजीवनींचा धरुनि अर्थ । कच गेला शुक्रगृहातें ।
साधूनि येतां संजीवनीतें । शचीनाथ आनंदला ॥ ११६ ॥
कीं राम उपजतां कौसल्ये कुशीं । आनंद झाला दशरथासी ।
तेवीं पाहतां बाळमुखासी । बृहद्रवा आनंदला  ॥ ११७ ॥
मग पुरोहित विप्रपासून । निजकरीं कवळी अग्निनंदन ।
परम स्नेहें हृदयीं धरुन । घेत चुंबन बाळाचे ॥ ११८ ॥
परम उदेला आनंद पोटीं । कीं चंद्रोदयींची ऐक्यभेटी ।
मग समुद्रपात्रा तोयदाटी । प्रेमलहरी उचंबळे ॥ ११९ ॥
वारंवार घेत चुंबन । कीं त्यातें भासे प्रत्यक्ष मदन ।
परी तो मदनचि व्यक्त पूर्ण । शिवकायेचा प्रगटला ॥ १२० ॥
कीं सत्वगुणी विद्युल्लता । पाळा मांडिला शरीरावरुता ।
कीं पुनर्विधु प्रसन्न होतां । तेज आपुलें अर्पिलें ॥ १२१ ॥
कीं संघांत अपार किरणीं । महीं मिरवला हा उत्तम तरणी ।
असो ऐसा अपार चिन्ही । वर्णिता ग्रंथ वाढेल ॥ १२२ ॥
असो बृहद्रवा लवडसवडीं । अंतःपुरांत जात तांतडी ।
धर्मपत्नी संसारसांगडी । निजदृष्टीं विलोकी ॥ १२३ ॥       
नाम तिचें सुलोचना । होय ती प्रत्यक्ष सुलोचना ।
शुभानना ती देवांगना । महीलागीं उतरली ॥ १२४ ॥
कीं प्रत्यक्ष रमा सरस्वती । कीं दिव्य अपर्णेची मूर्ती ।
उदया आली मायभगवती । कुरुकुळातें तारावया ॥ १२५ ॥
जिचे पाहतां चरण । गंगोदक दिसे मळिण ।
शंतनूसारखें टाकूनि रत्न । शिवमौळी विराजली ॥ १२६ ॥
तस्मात् गंगासमान हातीं । देतां अपूर्व लागे गोष्टी ।
असो तिनें बाळक देखतां दृष्टी । पुसे रायातें आवडीनें ॥ १२७ ॥ 
म्हणे महाराजा विजयध्वजा । करीं कवळिलें कवण आत्मजा । मातें भासें मित्रवोजा । दुसरा तरणी आहे हा ॥ १२८ ॥
येरु म्हणे वो शुभाननी । यज्ञकुंडाद्विमूर्धनी ।
प्रसादरुपें दिधलें तेणें । राजस्तंभीं मिरवावया ॥ १२९ ॥ 
तव उदरी जो मीनकेत । मनानें वरीं आपुला सुत ।
तयावरील सकळ हेत । या बाळातें मिरवाया ॥ १३० ॥   
तरी वशासी मीनकेत । दिव्यस्वरुपा आहे सुत ।
तयाचा पाठीराखा निश्र्चित । ईश्र्वरें हा प्रेरिला ॥ १३१ ॥
अगे हा अयोनिसंभव जाण । अवतारदक्ष चिद्रत्न ।
ज्वाळाभाळी होऊनि प्रसन्न । प्रसाद दिधला आपणांसी ॥ १३२ ॥
ऐसें वदतां राजभूप । सुलोचना कवळी बाळकंदर्प । 
तयाचे पाहूनि दिव्यरुप । मोहदीप उजळला ॥ १३३ ॥
बाळ हृदयीं कवळूनि धरितां । पयोधरी लोटली पयसरिता ।
बाळमुखी स्तन घालितां । पयःपान स्वीकारी ॥ १३४ ॥
मग उत्तम करी बाळरीती । स्नानमार्जनादि सारिती । 
यापरी द्वादश दिनांप्रती । परम सोहळा मांडियेला ॥ १३५ ॥
मेळवूनि सुवासिनी । पाळणा घातला योगप्राज्ञी ।
जालिंदर हें नाम जनीं । सकळा आवडीं ठेविलें ॥ १३६ ॥
यज्ञकुंडींचा ज्वाळामाळी । प्रसन्न झाला तेणें काळीं ।
ज्वाळांत उदेला म्हणूनि सकळीं । नाम जालिंदर स्थापिले ॥ १३७ ॥
ऐशा करुनियां गजरा । ग्रामांत वाटिली गोड शर्करा ।
अपार धन याचक नरां । लौकिकार्थ वांटिले ॥ १३८ ॥
ऐशिया गजरें पूर्ण राहटी । झाली बहुत दिवसां लोटी ।
मास संवत्सर पंचवटी । षट् सप्तम लोटले ॥ १३९ ॥
यापरी तो बृहद्रवा राणा । अपार पाळिल्या ललना । 
पुढें योजूनि मौंजीबंधना । यज्ञोपवीत आराधी ॥ १४० ॥
याउपरी कोणे एके दिवसी । राव विचार करी मानसीं । 
गृहस्थाश्रमी जालिंदरासी । लग्नविधी उरकाया ॥ १४१ ॥
म्हणवूनि आपला पुरोहित । मंत्रि सवें देऊनि त्यातें ।
उत्तम कुमारी शोधार्थ । महीवरी प्रेरिला ॥ १४२ ॥
गुणवंत रुपवंत । सुलक्षणी कुमारी पाहत ।
मंत्री आणि पुरोहित । देशावरी हिंडती ते ॥ १४३ ॥
येरीकडे जालिंदर । राजांगना परम सुंदर ।
घेऊनिया अंकावर । चुंबन घेती लालसें ॥ १४४ ॥
परम स्नेहानें ऊर्ध्वदृष्टी । पाहूनि बोले योगजेठी ।
धूर्मिण मंत्री मम दृष्टीं । दिसत नाहीं कां माते ॥ १४५ ॥
येरी म्हणे पाडसा ऐके । तुज स्त्री करावया जनकें ।
पुरोहित आणि मंत्री देखें । पाठविले आहेत बा ॥ १४६ ॥
येरी म्हणे स्त्री काये । माता म्हणे बायकोसी म्हणावें ।
येरु म्हणे मज दावावें । बायका कैशा जननीये ॥ १४७ ॥
येरी म्हणे मजसमान । बायको येईल तुजकारण ।
जैसी मी बा त्याचसमान । तुज बायको येईल कीं ॥ १४८ ॥
ऐसी सुलोचना त्यातें वदतां । तो शब्द रक्षूनि आपुल्या चित्ता ।
बाळांत येऊनि खेळतां खेळतां । बाळांलागीं पुसतसे ॥ १४९ ॥
म्हणे गडे हो ऐका एकु । मम तात माता करिती बायकु ।
तीस कासयासाठीं । अर्थकौतुकु । करितां बायकु तें सांगा ॥ १५० ॥
तंव ते बोलती विचक्षण । बहु शठपणीं बोलती हांसून । 
जालिंदर बुद्धिहीन । बायकोही कळेना ॥ १५१ ॥   
मग ते म्हणती मूर्खा ऐक । बायकु म्हणतां संसार निक ।
विषयसुखाचें पूर्ण भातुक । जगामाजी मिरवीतसे ॥ १५२ ॥
विषयसुख म्हणजे काई । सांगती न ठेवता गोबाई । 
ते ऐकूनि थरारुन जाई । मनीं विचार करीतसे ॥ १५३ ॥
अगा जग हें परम अधम । आचरण आचरती परम दुर्गम ।
जें कां जगाचें उत्पत्तिस्थान । तेचि रमणी रमतात ॥ १५४ ॥
तरी आपण करुं नये ऐसें । याचा मनाला सबळ त्रास ।
ऐसें रचुनि विवेकास । मुलांतूनि निघाला ॥ १५५ ॥
मनांत अति करी विचार । मातेच्या शब्दासी पर ।
तरी ते ते करुनि वेव्हार । अधर्मराशी दिसतसे ॥ १५६ ॥
माता बोलली मजसमान । कांता मिरवतसे चिद्रत्न ।
तरी ती कांता मज मातेसमान । वेव्हारा योग्य वाटेना ॥ १५७ ॥
तरीही पूर्ण अधर्मराशी । कदा न वर्तू कार्यासी ।
मग सांडूनि ग्रामधामदारासी । काननांतरीं निघाला ॥ १५८ ॥
परी ग्रामद्वारीं ग्रामरक्षक । त्यांनीं जातां पाहिलें बाळक ।
परी राजनंदन म्हणूनि धाक । हटकावया अंतरले ॥ १५९ ॥
परी बुद्धीचा त्यांनी विवेक केला । हेर मागें पाठविला ।
कोणी जाऊनि त्वरें नृपाला । सांगताती तांतडीनें ॥ १६० ॥
हे महाराज भुवननाथ । विपिनीं गेला आपुला सुत ।
रायें ऐसा ऐकूनि वृत्तांत । आला धांवत तांतडीने ॥ १६१ ॥
परी तो चपळ विलक्षण । म्हणे कोणी येईल धांवोन । 
म्हणोनि मार्गातें सोडोन । महाकाननीं रिघाला ॥ १६२ ॥
तंव त्या विपिनीं तरुदाटी । विशाळ जाळिया तृण अफाटी ।
त्यांत संचरतां हेर दृष्टी । चुकुर झाले पाहतां ॥ १६३ ॥
परी तो योगेंद्र वपळ बहुत । जातां जातां एक पर्वत ।
त्याची दरी धरुनि सुत । उत्तरदिशे चालिला ॥ १६४ ॥
येरीकडे नृपनाथ । काननीं निघाला शोध करीत ।
परी शोध लागला दूतस्थानापर्यंत । पुढें शोध लागेना ॥ १६५ ॥
पाहतां परी बहु विपिन । परी जालिंदराचें न पावें दर्शन ।
जैसा अमावास्येचा दिन । चंद्रमणी लोपतसे ॥ १६६ ॥
ऐसें झालें सकळांसी । निराशपणें ग्रामासी ।
येते झाले झालिया निशी । शोक करितां सकळांनीं ॥ १६७ ॥
रायासह अपार जन । पाहती आपुलालें सदन ।
परी बृहद्रवा आणि सुलोचना । परम अट्टहास करिताती ॥ १६८ ॥
बाळलीला खेळ अद्भुत । आठवोनि गातां रुदन करीत ।
राव म्हणे हा अनुचित । प्रसाद हातींचा पै गेला ॥ १६९ ॥
मातें अग्नि झाला प्रसन्न । अहा माझें कर्म गहन ।
हातींचे गेले चिद्रत्न । काय करुं उपाय हो ॥ १७० ॥
अहा बाळक माझें अर्कासमान । तेजरुप वाटे मदन ।
माता म्हणे खेळ उत्तम । काय वर्णू तयाचा ॥ १७१ ॥
ऐसा करितां अट्टहास । परी आणिक सरदार बुद्धिलेश ।
रायास सदा बोधी नानाभाष्य । युक्तिप्रयुक्ती करोनियां ॥ १७२ ॥
म्हणती राया नरोत्तमा । जालिंदर अयोनिसंभव ।
तरी हा सेवितां महाकानन । त्यासीं मरण नसेचि ॥ १७३ ॥
मही समुद्रवलयांकित । शोध करु आम्ही निश्र्चित ।
परी केव्हांतरी तरी तुमचा सुत । तुम्हां भेटेल महाराजा ॥ १७४ ॥
तरी निःसंशयेंकरुन । धैर्यअर्गळी ठेवा मन । 
ऐशा युक्तकरुन । रायासी शांत करिताती ॥ १७५ ॥
येरीकडे जालिंदर । पर्वतदरी अतिगुहार । 
संचरला परी महीवर । काळोखी रात्र दाटली ॥ १७६ ॥
तयामाजी झालें विपरित । विपिनी वणवा लागला बहुत ।
पुढें तें कानन अग्नि जाळीत । तयापासीं पातला ॥ १७७ ॥
तंव त्या दरींत जालिंदर । निद्रे व्यापिला तृण अपार ।
तों जवळी आला वैश्र्वानर । तृण भक्षावया कारणें ॥ १७८ ॥
तों बाळ गोमटें देखिले दृष्टीं । विस्मयो करी आपुले पोटीं ।
हे बाळ मम उदरजेठीं । उदय पावलें होतें कीं ॥ १७९ ॥
उत्तम ठाव पाहूनि यातें । सांडिलें होतें म्यां गर्भातें ।
येथे यावया कारण यातें । कां पडलें न कळे हो ॥ १८० ॥
मग शांत होऊनि मूर्तिमंत । बाळ त्वरें केला जागृत ।
अंकी घेऊनि पुसे त्यातें । कारण काय येथे यावया ॥ १८१ ॥
येरु पाहूनि तया आदरें । म्हणे कोण तुम्ही सांगा सत्वर ।
येरु म्हणे मी वैश्र्वानर । जननीजनक तुझा मी ॥ १८२ ॥
येरु म्हणे जननीजनक । कैसे होतील हरएक ।
मग तो मुळींहूनि कथा पावक । तयालागीं सांगतसे ॥ १८३ ॥
असो आतां वैश्र्वानर । पुढें पुढती लिहितां पर ।
ती कथा पुढें धुंडीकुमार । मालू नरहरीचा सांगे की ॥ १८४ ॥
स्वस्ति श्रीभक्तिकथासार । संमत गोरक्षकाव्य किमयागार ।
सदा परिसोत भाविक चतुर । एकादशाध्याय गोड हा ॥ १८५ ॥
श्रीकृष्णार्पणमस्तु ॥

॥ श्रीनवनाथभक्तिसार एकादशाध्याय संपूर्ण ॥

Shri NavanathBhaktiSar Adhyay 11 श्रीनवनाथभक्तिसार अध्याय अकरावा ( ११ )



Custom Search

Shri NavanathBhaktiSar Adhyay 11 Part 1/2 श्रीनवनाथभक्तिसार अध्याय अकरावा ( ११ ) भाग १/२


Shri NavanathBhaktiSar Adhyay 11 
 Machchhindra and Gorksha came to a holy temple of God Shiva at Badrikedar. They bowed to God Shiva and praised him with devotion. God Shiva asked Machchhindra what is his desire. Then Machchhidra told him that He had brought Goraksha with him and Goraksha has to perform a rigorous 12 years tapas at Badrikedar. God Shiva told him that he knows everything at assured him that he himself will take care of Goraksha. So Machchhindra proceeded on his ThirthYatra after guiding Goraksha about his tapas. Machchhindra visited many holy places and at Setubandha he met with God Hanuman who was waiting for Machchhindra. Then he took him to women kingdom where Mainakini was lady queen of that kingdom. Hanuman told her as agreed by him that he will bring Machchhindra to her who can fulfil her desire and live with her. After some years Machchindra and Mainakaini were pleased by the birth of there son who was named as Meenanath. The second story in this adhyay is of a king Bruhadrava who was from Janmejay Vansha and performed a Somayaga for about a year. God Agni gave him blessings in the form of a son. This son was named as Jalindar and taken care off by king Bruhadrava and his wife Sulochana. As Jalindar grown up the king and queen were thinking of his marriage. Jalindar was not ready for marriage. He ran away in a forest where he mate his father-mother AgniNarayan. Now in the next 12th adhyay Dhunadi sut Malu who is from Narahari family, will tell us what next.
श्रीनवनाथभक्तिसार अध्याय अकरावा ( ११ ) भाग १/२
श्रीगणेशाय नमः ॥ 
जयजयाजी इंदुशलाका । मुगुटमणे सकळटिळका ।
इंदिरापते विबुधजनका । भक्तिमानसा विराजित ॥ १ ॥
ऐसा धैर्यऔदार्यवंत । पुढे बोलवी भक्तिसार ग्रंथ । 
मागिले अध्यायी गहनीनाथ । जन्मोदय पावला ॥ २ ॥
यावरी गोरक्ष मच्छिंद्रनाथ । महींची तीर्थें करीत ।  
हिमाचल बद्रिकेदारात । भ्रमण करीत पैं गेले ॥ ३ ॥
इतुकी कथा सिंहावलोकनीं । पूर्वाध्यायांत कीजे श्रवणी ।
असो गुरुशिष्य बद्रिकाश्रमीं । शिवालया पातले ॥ ४ ॥
बद्धांजळी जोडोनि कर । करिते झाले नमस्कार ।
नमस्कार करुनि जयजयकार । स्तुतिसंवादें आराधिलें ॥ ५ ॥
हे त्रिपुरारी शूळपाणी । अपर्णावर पंचाननी ।
रंडमाळा चिताभस्मी । दिव्यतेजभूषित तूं ॥ ६ ॥
हे कामांतका दक्षतेजा । भोळवट वरां देसी दानवां ।
कैलासपते महादेवा । सदाशिवा आदिमूर्ते ॥ ७ ॥
हे दिगंबरा जगजेठीं । भाळीं गंगा मौळीं जटाजूटी ।
नरकपाळ करसंपुटीं । इंदुकळेतें मिरविशी ॥ ८ ॥
उरगवेष्टन ( सर्पांचे वेष्टन ) कुरंगसाली । व्याघ्रांबर वसनपाली ।
गजचर्मादि मिति झाली । परिधाना महाराजा ॥ ९ ॥
हे कैलासवासा उमापती । दक्षजामाता आदिमूर्ती ।
चक्रचालका मायाभगवती । आम्हां दासा अससी तूं ॥ १० ॥
हे नीलग्रीवा आदिपीठ । करुणकरा उत्तमा श्रेष्ठ ।
स्वीकारुनि सर्व अरिष्ट । सुख देसी देवांसी ॥ ११ ॥
हे भाळदृष्टीत्रयार्थनयनी । डमरु त्रिशूळ विराजे पाणीं ।
सदा प्रिय वृषभ वाहनीं । भस्मधारणी महाराजा ॥ १२ ॥
हे स्मशानवासी वैराग्यशीळा । नगजामात रक्षपाळा ।
श्वेतवर्णा तमोगुणा आगळा । वाहसी गळां राममंत्र ॥ १३ ॥
हे सर्वाधीश विश्र्वपती । भिक्षाटणीं बहुत प्रीती ।
जटा पिंगटा त्रिपुंड्र लल्लाटीं । शुद्ध वीरगुंठी शोभतसे ॥ १४ ॥
फरशांकुश डमरु हातीं । लोप पापा पातोपातीं ।
षडाननताता सुत गणपती । विद्यालक्षणीं मिरविसी ॥ १५ ॥
ऐसी स्तुति अपार वचनीं । करीर मच्छिंद्र बद्रिकाश्रमीं ।
स्तुति ऐकूनि प्रेमें उगमी । प्रगट झाला महाराज ॥ १६ ॥    
मग मच्छिंद्राचा धरुनि हस्त । सप्रेम त्यातें आलिंगित । 
निकट बैसवूनि पुसे त्यातें । योगक्षेम कैसा तो ॥ १७ ॥
गोरक्षातें घेऊनि जवळी । मुख स्वकरें कुरवाळी ।
म्हणे बा उदय येणें कालीं । हरिनारायण झालासी ॥ १८ ॥
ऐसें वदोनी आणिक वदत । हे महाराज मच्छिंद्रनाथ ।
हा तव शिवयोगें सुत । तारक होईल ब्रह्मांडा ॥ १९ ॥
म्यां पूर्वीच यातें पाहिलें होतें । म्हणशील तरी कनकगिरीतें ।
तुवां अभ्यासूनि सुतें । आणिल दैवत घरातें ॥ २० ॥
श्रीराम नरसिंह सूर्य हनुमंत । भैरव काळिका वीरांसहित ।
पाचारितां मीही तेथ । आलों होतों महाराजा ॥ २१ ॥
तस्मात् पूर्वीची होय ओळखी । म्हणवूनि गोरक्ष घेतला अंकीं ।  
परी आतां असो शेखी  । एक वचन ऐकिजे ॥ २२ ॥
यातें विद्येतें अभ्यासिलें । परी तपाविण विगलित ठेलें ।
जैसें शत्रु जगत्रयीं झाले । मग तें हिनत्व प्रतापा ॥ २३ ॥
कीं जीवनाविण वृक्ष जैसा । काळरुप भासे तैसा । 
कीं तरुविण ग्राम जैसा । बुभुक्षित लागतसे ॥ २४ ॥
कीं नाकेंविण सुंदर नारी । कीं विनातोय सरितापात्रीं ।
कीं नक्षत्राविण शोभा रात्रीं । कदाकाळी दिसेना ॥ २५ ॥
तरी तपाविण लखलखीत । विद्याभांडार न दिसत ।
जैसा मानव परम क्षुधित । विकळ शरीरीं मिरवतसे ॥ २६ ॥
तरी आतां माझिया आश्रमीं । तपा बैसवीं योगद्रुमी ।
मग तपबळानें बलाढ्यगामी । विद्याअस्त्रें मिरवेल हा ॥ २७ ॥
याउपरीं मच्छिंद्रनाथ बोलत । वय धाकुटें बाळ अत्यंत ।
परी तप तीव्रक्लेशांत । साहिलें जाईल कैसें जी ॥ २८ ॥
येरु म्हणे वरदपाणी । तुझ्या आहे मौळिस्थानीं ।
तरी तपक्लेशावर कडसणी । दुःख देणार नाहीं बा ॥ २९ ॥
यापरी येथें नित्यनित्य । मी समाचारीनें गोरक्षातें । 
तूं निःसंशय सकलातें । तपा गोरक्षा बैसवीं ॥ ३० ॥
ऐसें वदतां आदिनाथ । अवश्य मच्छिंद्रनंदन म्हणत । 
उत्तम आहे ऐसें बोलत । अंगिकारिता पैं झाला ॥ ३१ ॥
तेथें आमुचें काय हरलें । कीं जन्मांधा चक्षू आले ।
कीं सदैव हरिणीतें सांभाळिले । एकटपणीं पावसांत ॥ ३२ ॥
तेवीं तूं आणि तुझा दास । येथें आश्रमीं करितां वास ।
तेथे वाईट काय आम्हांस । चिंता माझी निरसेल ॥ ३३ ॥
ऐसी शिवातें बोलूनि वाणी । परी हर्ष न माये मच्छिंद्रमनीं ।
जें योजिलें होते अंतःकरणीं । तेचि घडूनि पैं आले ॥ ३४ ॥
फारचि उत्तमोत्तम झालें । गोरक्षासी शिवें अंगिकारिलें ।
आतां जाईल संगोपिलें । अर्थअर्थी बहुवसें ॥ ३५ ॥
मग उत्तम वेळा उत्तम दिवस । ग्रहबळ जाणूनि नक्षत्रास ।
उत्तम तिथी उत्तम मास । पाहूनि तपा बैसविला ॥ ३६ ॥
लोहाचा करुनि कंटक नीट । त्या अग्रीं योजूनि चरणांगुष्ठ ।
वामपादा देऊनि कष्ट । उभा राहिला गोरक्ष तो ॥ ३७ ॥
वायुआहारीं ठेवूनि मन । क्षणिक अन्न त्यजून ।
उपरी फळपत्रीं आहार करुन । क्षुधाहरण करीतसे ॥ ३८ ॥
सूर्यमंडळी ठेवूनि दृष्टी । तपो करितसे तपोजेठी ।
तें मच्छिंद्र पाहूनि निजदृष्टीं । परम चित्तीं तोषिला ॥ ३९ ॥
मग आदिनाथा विनवोनी । मच्छिंद्र निघाला तीर्थाटनीं ।
द्वादश वर्षांचा नेम करुनी । गोरक्षातें सांगितलें ॥ ४० ॥
असो मच्छिंद्र गेला तीर्थाटनी । येरीकडे बद्रिकाश्रमीं ।
रात्रंदिवस बद्रिकाशूळपाणी । जवळी जाऊनि बैसला ॥ ४१ ॥
वस्यें आपण आदिनाथ । गोरक्षाचें दास्य करीत ।
मागें पुढें राहुनि अत्यंत । आल्या विघ्ना निवटीतसे ॥ ४२ ॥
असो यावरी मच्छिंद्रनाथ । गया प्रयाग करुनि त्वरित ।
काशी अवंतिका मिथुळासहित । मथुरा काश्मिरी पाहिली ॥ ४३ ॥
अयोध्या द्वारका महाकाळेश्र्वर । सोमनाथ करुनि तत्पर ।
ब्रह्मगिरी त्रंबकेश्र्वर । घृणेश्र्वर पाहिला ॥ ४४ ॥
भीमा उगमीं भीमाशंकर । आंवढ्या नागनाथादि पंढरपूर ।
करुनि चौदा पीठें थोर । भगवतीची पाहिली ॥ ४५ ॥
कार्तिक शेषाद्रि मल्लिकार्जुन । सरितासरोवरी अपार 
स्नान ।
घडलें करितां महीतें गमन । लोटली वर्षे द्वादशादि ॥ ४६ ॥
सकळ तीर्थें महीचीं करुन । शेवटी सेतुबंधी जाऊन ।
रामेश्र्वराचे चरण वंदून । स्नाना गेला अब्धीसी ॥ ४७ ॥
तों श्र्वेतबंधी वायुसुत । जाऊनि नमी मच्छिंद्रनाथ ।
परी मच्छिंद्रा पाहतां मकरध्वजतात । आल्हादला चित्तीं बहुत तो ॥ ४८ ॥
परमप्रीतीं लवडसवडी । मच्छिंद्रहस्त धरुनि ओढी । 
हृदयीं आलिंगूनि परम आवडीं । निकट बैसवी महाराजा ॥ ४९ ॥
म्हणे बा तूं योगद्रुमानें । कोणीकडे केले येणें ।
चोवीस वर्षी तुझें दर्शन । आजि झाले महाराजा ॥ ५० ॥
कीं आळशावरी गंगा वळली । कीं द्वादश वर्षे पर्वणी आली ।
तैसी माते गोष्ट जाहली । आज दर्शनें तुझ्या बा ॥ ५१ ॥
ऐसें बोलूनि वायुसुत । परम मच्छिंद्राचें आतिथ्य करीत ।
मग समय पाहूनि संतोषयुक्त । मच्छिंद्रातें बोलतसे ॥ ५२ ॥
आज चोवीस संवत्सर झाले । परी तुजकडे माझे चक्षु लागले ।      
कैं भेटसील म्हणोनि भुकेले । पारणें फिटलें आजि तें ॥ ५३ ॥
हे महाराज योगद्रुमा । कामनीं वेधली जो आम्हां ।
त्या सरिताप्रवाहीं हस्तवर उगमा । बुडवितो मजलागीं ॥ ५४ ॥
तरी त्या कामनाजळांत । तूं तारक झाला आहेसी मातें ।
झालासी परी अद्यापपर्यंत । बाहेर न काढिसी महाराजा ॥ ५५ ॥
पूर्वी मजला देऊनि वचन । तुवां केलें आहे गमन । 
परी स्त्रीराज्याचें स्थान । पाहिलें तुवां नाहीं कीं ॥ ५६ ॥
आतां तरी धरुनि चित्तीं । प्रसन्न करी कृपाभगवती ।
मैनाकिनीची कामरती । पूर्ण आहुति घेई कां ॥ ५७ ॥
आपुले वचनेंकरुनि त्याचें । आणिक फल दे मम वचनाचें ।
मग पावूनि आर्त मनीचें । सुटका केव्हां होईल ॥ ५८ ॥   
मी गुंतलों तिचे वचनीं । कीं मच्छिंद्र पाठविन ये भुवनीं ।
तरी ते रतिसुखाच्या कामाश्रमीं । मच्छिंद्रनाथा मिरविजे ॥ ५९ ॥
ऐसें वचन तींतें व्यक्त । आहे तरी मज करा मुक्त ।
आणि तुवांही वचन दिधलें मातें । तेंही सत्य करीं आतां ॥ ६० ॥
ऐसी ऐकूनि हनुमंतवाणी । अवश्य म्हणे मच्छिंद्रमुनी ।
मग त्रिरात्र तेथें वस्ती करुनी । निघते झाले उभयतां ॥ ६१ ॥ 
मार्गी जातां अनेक तीर्थें । यथाविधि झाले सरिते ।
मग गौडबंगाला टाकूनि त्वरितें । स्त्रीराज्यांत संचरले ॥ ६२ ॥
तंव ती सकळ स्त्रियांची स्वामिनी । विराजलीसे राज्यासनीं ।
महापुण्यांशें तपोखाणी । मैनाकिनी ज्ञानकळा ॥ ६३ ॥
शृंगारमुरड उत्तमजन । तेथें भोगीतसे राज्यासन । 
गज वाजी उदधी रत्न । रथ उष्ट्रादि असती पैं ॥ ६४ ॥
छडीदार चोपदार । रत्नपारख हेमकार । 
राउतपूर्ण भांडार । पोतदार फरासी ॥ ६५ ॥
यंत्रधारी मंत्रधारी । नानामंत्री असती कुसरी । 
शास्त्रनिपुण कारभारी । लेखकही सेवा विराजले ॥ ६६ ॥
जासुद हलकारे वकीलात । करुं जाणती सकळ समंतात ।
पायदळ अश्र्वराउत । नसे गणित पृतनेतें ॥ ६७ ॥
कुत्तेवान चित्तेवान । साकरखाणी पहिलवान ।
दिवाणादि कपिलखान । गजमस्तकीं रुढती ॥ ६८ ॥
खिस्मतगारी करणार । सिकारकी बंडीदार । 
ताशा मरफी पनवाळ थोर । कुशळपणीं वाजविती ॥ ६९ ॥
गायक हेर बातमीदार । खेळक प्राज्ञी निपुणतर । 
वाद्यधारी शृंगारकर । शिंपी कुल्लाल विराजले ॥ ७० ॥
असो ऐसीं राजकारणें । बहुत असती कामें भिन्नें ।
परी सकळ समुदायकानें । स्त्रिया अवघ्या मिरवल्या ॥ ७१ ॥
असो अवघ्या कटकांत । संचरते झाले उभयतां नगरांत ।
राजद्वारीं जाऊनि त्वरित । झाले दृष्टीस रायासी ॥ ७२ ॥
दृष्टीं पाहतांच अंजनीसुत । स्त्रियांसी आनंद झाला बहुत ।
बोलावूनि त्वरितात्वरित । कनकासनीं बैसविलें ॥ ७३ ॥
एकासनीं मच्छिंद्रनाथ । एकासनी अंजनीसुत ।
षोडशोपचारीं पूजूनि त्वरित । बद्धांजली केली तैं ॥ ७४ ॥
म्हणे महाराजा दिव्यरथा । वातनंदना अंजनीसुता ।
द्वितीय कोण सांग आतां । आगमन झालें महाराजा ॥ ७५ ॥
येरु म्हणे वो शुभाननी । त्वां बैसूनि तपा प्राज्ञी ।
तरी त्या तपाच्या कामना मनीं । पूर्ण करीं आतां वो ॥ ७६ ॥
मम भक्तीचे वरदावळीं । कीं पुरुष लाधशील मच्छिंद्र बळी ।
तरी तोचि हा होय येणें काळीं । रतिसुखा निववावें ॥ ७७ ॥
कीं सेवेलागीं उडुगणनाथ ( नक्षत्राधिपती चंद्र ) । कीं अरुणासह पूर्ण आदित्य । 
तेवीं तूंतें मच्छिंद्रनाथ । काम व्यक्त पुरवावया ॥ ७८ ॥
कीं शचीलागीं सहस्त्रनयनी । कीं शोभला जैसा शिव अपर्णी ।
तेवीं तूतें मच्छिंद्रमुनी । रतिसुखा हेलावे ॥ ७९ ॥
ऐसें बोलोनि वज्रशरीरी । निवांत बैसला आसनावरी ।
मग राहूनि तेथें तीन रात्री । निघता झाला कपिराज ॥ ८० ॥
पुन्हां श्र्वेतपदा येऊनि । करीत बैसला श्रीरामचिंतन ।
येरीकडे मच्छिंद्रनंदन । सुखामाजी हेला वे ॥ ८१ ॥
बैसूनियां कनकासनीं । राज्याविलासा भोगी मुनी ।
मुक्तमाळा ग्रीवेलागुनी । हेलावती समोर ॥ ८२ ॥
हेममुद्रिका ओपूनि कर्णीं । हस्त विराजले कनककोंदणी ।
भरजरी भूषणें हेमकर्णी । ढाळ देती लखलखीत ॥ ८३ ॥
 पुढें सेवे परिचारिका । परी त्याही दारा लावण्यलतिका ।
उर्वशीच्या सारुनि आवांका । सेवेलागीं उतरल्या ॥ ८४ ॥ 
बडीजाई बडीदार । वारंवार करिती पुकार । 
छडीदार चोपदार । दवलतजादा म्हणताती ॥ ८५ ॥
मुक्तलवंगांचे तुरे माळी । कस्तुरी शोभे केशर भाळीं ।
राज्यासनीं स्त्रिायामंडळी । सुशोभित भंवतालीं ॥ ८६ ॥
जैसा नभांत तारांगणीं । वेष्टित शोभला उडुगणस्वामी ।
तेवीं स्त्रियांत मच्छिंद्रमुनी । निजभारीं शोभला ॥ ८७ ॥
कीं देवगणीं शचीनाथ । परम शोभिवंत घवघवीत ।
तेवीं स्त्रीमंडळींत । मच्छिंद्रनाथ मिरवला ॥ ८८ ॥
सदा बैसूनि एका आसनीं । खेळ खेळती द्यूतकर्मी ।
नाना विनोदून विनोदवाणी । हास्य करिती गदगदां ॥ ८९ ॥
राज्यवैभवादि कारभार । स्वयें करिती सारासार ।
नानाकुशलता  अपार । निजदृष्टीं पाहतसे ॥ ९० ॥
रसायनीं कविताकार । वेदज्ञ बोलती शास्त्र अपार ।
ज्योतिष भविष्य जाणणार । व्याकरणादिक मिरवले ॥ ९१ ॥
धनुर्धर युद्धशास्त्री प्रबळ । कीं भिन्न पाहती प्रळयकाळ ।
जळ तें निर्मील विशाळ । उभे असती सन्मुख ॥ ९२ ॥
संगीतकार गायनप्रकारी । गंधर्वसरी तानमानी कळाकुसरी ।
औषधीक वैद्य रोगापरी । परीक्षिकी मीनले ते ॥ ९३ ॥
अश्र्वारोहण उत्तमयुक्तीं । अश्र्व फिरवणें वाताकृती ।
कोकशास्त्र भाष्याकृती । स्वर्गाचाराचे सकळिक ॥ ९४ ॥
नाटककळा सकळी शृंगारीत । आणूनि टेंकती राजसंमत ।
प्रसंगानुसार वाचे वदत । बोलूं जाण ती चातुरी ॥ ९५ ॥
ऐसिया गुणांचे उत्तम भरत । हेलावती राजसभेत ।
तेणें चित्तसरितेंत । आनंदतोय हेलावे ॥ ९६ ॥
तेणेंकरुनि मच्छिंद्रनाथ । सुखाब्धीचा मीन तळपत ।
ऐसे लोटले दिवस बहुत । रतिसुखामाझारीं ॥ ९७ ॥
तों समयें चित्तसुखमेळीं । ऋतु पावली राजबाळी ।
ते कामरतीचे सुखवेळीं । गरोदर झाली ते दारा ॥ ९८ ॥
तो गणामाजी भद्रजाती । सर्वगुणी मुनी भद्रमूर्ती ।
अंशरुपें प्रगटूनि रती । देह धरिता पै झाला ॥ ९९ ॥
रेतरक्त जेणें काळीं । लोटत मासां नवांचे मेळी ।

तदनंतर प्रसूत झालिया बाळी । बाळ बालार्क देखिला ॥ १०० ॥
Shri NavanathBhaktiSar Adhyay 11
श्रीनवनाथभक्तिसार अध्याय अकरावा ( ११ )

Custom Search

Sunday, December 13, 2015

Shri NavanathBhaktiSar Adhyay 10 Part 2/2


Shri NavanathBhaktiSar Adhyay 10 
Shri NavanathBhaktiSar Adhyay 10 is in Marathi. Machchhindra was very much pleased by the devotion of Goraksha towards him. He not only placed eye of the Goraksha at the original place but also he started to impart all the knowledge of Fourteen vidyas, including astra (weapon) vidya, Sanjivani Mantra and all other Astra-Mantra vidya. This knowledge came to him from God Dattatraya. Then all the gods, astabhairav, navadurga, jaladevata, God Ram and God Shiva also came to bless Goraksha. However God Rama told Machchindra to ask Goraksha to complete his 12 years rigorous tapas so that all the knowledge given to him will be more useful. One day Goraksha was practising Sanjivani Mantra as was told to do so by his guru Machchhindra. Boys of his age were playing where Goraksha was chanting the Mantra. Boys requested him to prepare a man of grass to drive their chariot which also was made up of grass. Goraksha prepared a shape of man which actually got a lived as such Goraksha and boys were very frightened thinking that it may be a ghost. They ran away from that place. Machchhindra asked the boys what happened and why they are frightened and running. One boy told him everything. Then Machchhindra took him to the place where the boys feared there was a ghost. Machchhindra saw a small baby there which was crying. He took that baby in his lap and searched for Goraksha. Goraksha was very afraid thinking Machchhindra carrying a ghost. Machchhindra asked him not to afraid and asked him what had happened. Then Goraksha told him that he was chanting Sanjivani Mantra and preparing a man of grass as requested by boys. But that man turned up into a ghost. Machchhindra told him that due to the power of Mantra body of the grass became alive and Karabhajan Narayan has entered into it. Thus that little baby is real and now they have to take care of it. The villagers asked Machchhinda to hand over the baby to a couple who don't have a child. They also told him that that couple is very honest and good having a good conduct who will take proper care of the baby. Hence Machchhindra handed over the baby to Ganga and Madhu Vipra and asked them to name the baby as Gahini. Further he told them that after 12 years Goraksha will come here to offer Diksha and GuruMantra to Gahini. He assured the lady, Ganga that they will not take away Gahini with them even after Diksha. Then Machchhindra and Goraksha proceeded for the thirth yatra, visiting holy places. Reaching to Badrikedar where Goraksha was to a complete his tapas of 12 years, what happened there will be told to us in the next adhyay 11 by Dhundisut Malu who is from Narahari family.
श्रीनवनाथभक्तिसार अध्याय दहावा (१०) भाग २/२ 
हाति घेऊनि कर्दमगोळा । पूर्णपणीं रचिला पुतळा ।
परी नेणों कैशी झाली कळा । भूत त्यांत संचरले ॥ १०१ ॥
लोपूनि सकळ कर्दमनीती । दिसूं आली मानवाकृती ।
तेणें भय व्यापूनि चित्तीं । पळालों मी मुलांसह ॥ १०२ ॥
यावरी मच्छिंद्र बोले वाणी । तूतें सांगितली संजीवनी ।
तो मंत्र घोकितां क्षणीं । करीत होतासी काय तूं ॥ १०३ ॥
येरी म्हणे आज्ञा तुमची । भंगिली नाहीं शपथ पायांची ।
खेळतां वाणी मंत्राची । सांडिली नाही महाराजा ॥ १०४ ॥
कर्दमपुतळा करितां हातीं । परी मंत्र सांडिला नाहीं उक्तीं ।
चुकलों नाहीं शिक्षेहाती । ओपू नका गुरुनाथा ॥ १०५ ॥
ऐसी ऐकतां गोरक्षवाणी । मच्छिंद्र तोषला आपुले मनीं ।
म्हणे बा बरी केली करणी । ऊठ आतां वेगेसी ॥ १०६ ॥
मुख कवळूनि चुंबन घेत । हास्य मानूनि कुरवाळीत ।
म्हणे होई आतां स्वस्थ । चाल वेगीं पाडसा ॥ १०७ ॥
येरी म्हणे गुरुनाथा । तुम्ही आणिलें आहे भूता । 
तें मज खाईल प्रांजळ आतां । बाहेर नेऊं नका जी ॥ १०८ ॥
मच्छिंद्र म्हणे ऐक मात । हें बाळ नसे रे भूत ।
तुवा घोकोनि संजीवनीत । मनुष्यपुतळा तो झाला ॥ १०९ ॥
जैसा गौरउकिरडां स्थान । बाळ झालासी उत्पन्न ।
त्याच नीतीं खेळतां कर्दम । बाळ उदयातें आलें हो ॥ ११० ॥
ऐसी ऐकतां गुरुगोष्टी । म्हणे भूत नोहे तपोजेठी ।
मच्छिंद्र म्हणे भय पोटीं । सांडी मनुष्य तें असे ॥ १११ ॥
ऐसें ऐकूनि प्रांजळ मत । मग श्रीगुरुचा धरुनि हात ।
बाळ होतें चीरपदरांत । तयापासी पातले ॥ ११२ ॥
बाळ उचलोनि मच्छिंद्रनाथ । आपुल्या शिबिरा घेऊनियां जात ।
गोदुग्ध आणूनि पान त्वरित । ते बाळका पैं केलें ॥ ११३ ॥
यावरी वसनझोळीं करुन । आंत घातला गहिनीनंदन । यावरी तया गावींचे जन । शिबिरापाशीं पातले ॥ ११४ ॥
नाथचरणीं अर्पूनी माथा । पुसती हे नाथ समर्था । 
बाळ कोणाचें हालवितां । श्रवण करु इच्छितो ॥ ११५ ॥
मग झाला वृत्तांत मच्छिंद्रनाथ । तयां ग्रामस्थां निवेदित ।
तो ऐकूनि सकळ वृत्तांत । आश्र्चर्य करिती क्षणोक्षणीं ॥ ११६ ॥
म्हणे धन्य धन्य संजीवनी । हा कलींत उदेला उशनामुनी ।
परी त्याही प्रत्यक्ष सर्वगुणीं । नाथ मच्छिंद्र वाटतो ॥ ११७ ॥
पहा पहा हा गुरुदैत्य । शवशरीरा सावध करीत ।
परी त्या म्हणाया जडदेहस्थ । जीवदशा व्यापीतसे ॥ ११८ ॥
तरी तैसा नोहे मच्छिंद्रनाथ । कर्दमपुतळा केला जिवंत ।
तस्मात् शुक्र तो त्या तुलनेंत । सहस्त्रभागी दिसेना ॥ ११९ ॥
तरी उशना  न म्हणूं संमती । द्वितीय ब्रह्मा पातला क्षितीं ।
तीही संमत गौण चित्तीं । मच्छिंद्रभाग्य दिसतसे ॥ १२० ॥
पहा पहा  विधिराज । उत्पन्न करी जगा सहज ।
तरी मूळ त्यांत असे बीज । बीजासमान रुख होय ॥ १२१ ॥
यावरी आणिक दुसरा अर्थ । विधी स्वअंगें उत्पत्ति करीत ।
तैसा नोहे मच्छिंद्रनाथ । शिष्याहाती करविला ॥ १२२ ॥
महाबीजावीण जाण । कर्दमी केला मनुष्य उत्पन्न ।
तस्मात् धन्य विधीहून । मच्छिंद्रनाथ मिरविला ॥ १२३ ॥
ऐसें परस्परें भाषण । करिती गांवींचे सकळ जन ।
यावरी बोलती नाथाकारण । नाथानिकट बैसूनियां ॥ १२४ ॥ 
म्हणती महाराजा प्रतापतरणी । बाळाचे कष्ट करुं जाणे जननी ।
ती तो बाळका न दिसे करणी । गैबीनंदन हा असे ॥ १२५ ॥
पहा बाळाचे कष्ट उत्कृष्ट । पुरुषा होईनात ते नाथा श्रेष्ठ ।
तरी यासी धर्मजननी वरिष्ठ । करुनि द्यावी महाराजा ॥ १२६ ॥ 
तीतें बाळक करीं अर्पण । करील तयाचें संगोपन ।
तुम्हांलागीं कष्ट दारुण । होणार नाहीत महाराजा ॥ १२७ ॥
ऐशी ऐकतां जगाची वाणी । मान तुकावी मच्छिंद्रमुनि । 
म्हणे बा ते धर्मजननी । कोणती करावी महाराजा ॥ १२८ ॥
ऐसें बोलतां मच्छिंद्रनाथ । विचार करिताती ग्रामस्थ ।
तों ग्रामामाजी विप्रगृहांत मधुनामा नांदतसे ॥ १२९ ॥
तयाची कांता लावण्यखाणी । पतिव्रता धर्मपत्नी । 
सत्य संचित सर्वज्ञानी । ज्ञानकळा पै असे ॥ १३० ॥
नामें कौतुका असे गंगा । निर्मळपणीं असे अभंगा ।
पतिसेवे अंतरंगा । जगामाजी मिरवली ॥ १३१ ॥
उदरीं नाहीं संतति । तेणें विव्हळ प्रेम चित्तीं ।
संततीवीण कामगती । संसार ते वेदना ॥ १३२ ॥
सदा वाटे हुरहुर । लोकांचे पाहूनि किशोर । 
चिंत्ती पाहूनि चित्ती गहिर । साशंकित होताती ॥ १३३ ॥ 
नाना यत्न संततीसाठीं । करुनि बैसले होते जेठी ।   
उपाय न चाले परम कष्टी । जगामाजी मिरविला ॥ १३४ ॥
ऐसे असतां उभय जन । तो दैवें उदेला मांदुसाकारण ।
ग्रामस्थांकरीं तयाचें स्मरण । अकस्मात पैं झाले ॥ १३५ ॥
जैसा द्रोणाचा विषमकाळ । निवटावया उदेला उत्तम वेळ ।
सहजखेळीं गांधारी बाळ । विटी कूपांत पडियेली ॥ १३६ ॥
कीं रत्नांची होणे उत्पत्ती । म्हणोनि देवदानवमती ।
अब्धिमंथनी उदेली चित्तीं । एकभावेंकरुनियां ॥ १३७ ॥
तन्न्यायें मधुविप्राचें । दैव उदेलें जगमुखें साचें ।
म्हणूनि स्मरण निघालें त्यांचे । मान्य पडलें सर्वांसी ॥ १३८ ॥
मग मच्छिंद्रनाथा विनवणी करुन । म्हणती महाराजा मधुब्राह्मण ।
तयाची कांता परम सगुण । ज्ञानकळा असे कीं ॥ १३९ ॥
तो वोपूनि बाळ गोमट । तेथेचि होईल पूर्ण शेवट ।
पुत्रार्थिया परम अनिष्ट । दिवस असती महाराजा ॥ १४० ॥
ऐसी ऐकूनि मच्छिंद्रवाणी । पुत्राच्या राहे संरक्षणी ।
मग त्या विप्रा बोलावूनि । कांतेसहित आणिलें ॥१४१ ॥
परी ते भार्या लावण्यराशी । सद्गुणवर्या जगासी ।
नाथ पाहतांच ते चित्तासी । ओळखिलें हृदयांत ॥ १४२ ॥
मनांत म्हणे मच्छिंद्रनाथ । उत्तम जागीं दिसून येत ।
सकळ जग मान देत । तस्मात् श्रेष्ठ आतां हे ॥ १४३ ॥
जो जगामाजी आहे भला । तो तैसाचि परलोकां ठेला ।
जो जगीं जाय मानवला । परलोकीं मानवला तोचि एक ॥ १४४ ॥
आणिक भविष्य अवश्य जाण । अर्थाअर्थी करी गमन ।
मग कौतुकानें जवळ घेऊन । बाळ ओटी ओपीतसे ॥ १४५ ॥
म्हणे माय वो माय ऐक । हा बाळ आहे वरदायक । नवनारायणांतील एक । करभंजन मिरवला ॥ १४६ ॥
याचें होता संगोपन । फेडील दृष्टीचें पारण ।
जगामाजी स्थूलवट मान । पुत्र तुझा मिरवेल हा ॥ १४७ ॥
म्हणसील हा होईल कैसा । तरी कीर्तिध्वज मित्र जैसा ।
कीं देवकीचा हरि जैसा । वंद्य असे जगातें ॥ १४८ ॥
माय मी काय सांगू गहन । या बाळाचे चांगुलपण । 
मूर्तिमंत याचे सेवेकारण । कैलासपती उतरेल गे ॥ १४९ ॥
तयाची निवटूनी अज्ञानराशी । हा अनुग्रह होईल तयासी ।
आणूनि ठेवील निवृत्तिपदासीं । निवृत्तिनामें मिरवुनी ॥ १५० ॥
म्हणे हा अयोनि संभवला । जगामाजी सहज गे मिरवला ।
परी अति गहनीं नाम याला । गहनी ऐसें देई कां ॥ १५१ ॥
यावरी आणिक सांगतो तुजसी । आम्ही जातों तीर्थस्नानासी ।
उपरी फिरुनि द्वादशवर्षी । गोरक्षबाळ येईल गे ॥ १५२ ॥
तो यातें अनुग्रह देऊन । माय गे करील सनातन । 
परी तूं आता जीवित्व लावून । संगोपन करी याचें ॥ १५३ ॥
यावरी बोले कौतुकें सती । कीं महाराजा योगमूर्ती ।
बाळ ओपिलें माझे हातीं । परी संशय एक असे ॥ १५४ ॥
तुम्ही द्वादश वरुषां आला परतोन । बाळ न्याल कीं मजपासून ।
मग कैसें जननीपण । जगामाजी मिरवावे ॥ १५५ ॥
मग केल्या कष्टाचें आचरण । मज मिरवेल कीं भाडायितपण ।
तरी प्रांजलपणीं आतांचि वचन । मजप्रती सांगिजे ॥ १५६ ॥
पहा पहा जी आशाबद्ध । सकळ जग असे प्रसिद्ध ।
तरी इच्छा प्रांजळ शुद्धबुद्ध । एकभागीं लावा जी ॥ १५७ ॥
तुम्हां आशा असेल याची । तरी तैशीच गोष्टी सांगायाची ।
मग नाथ गोष्टी ऐकूनि तिची । प्रांजळ वचन बोलतसे ॥ १५८ ॥
माये संशय सांडूनि मनीं । बाळ न्यावें आपुलें सदनी ।
माझी आशा बाळालागुनी । गुंतत नाहीं जननीये ॥ १५९ ॥
तरी तुज तुझा लाभो सुत । प्रांजळपणीं मिरवी जगांत ।
तूं माय हा सुत । लोकांमाजी बोलतील ॥ १६० ॥
मी आणि माझा शिष्य । गुंतणार नाहीं या आशेस ।
हा बाळ तुमचा तुम्हांस । लखलखीत बोलतों ॥ १६१ ॥
परी गोरक्ष अनुग्रह देईल यासी । पुढें जाईल तीर्थस्नानांसी ।
तूं सांभाळ तुजपाशी । चिरंजीव असो हा ॥ १६२ ॥
ऐसें बोलूनि ग्रामस्थांतें । शपथपूर्वक साक्षसहित ।
निर्मळपणीं करुनि चित्त । कौतुकसदनीं बोलवी ॥ १६३ ॥
मंत्रे चर्चूनि विभूति माळा । मोहनास्त्र घातलें गळां ।
कौतुकें स्पर्शीत हृदयकमळा । पयोधरीं पय दाटतसे ॥ १६४ ॥
मग तें बाळ लावोनि स्तनीं । गांवींच्या आणूनि सुवासिनी ।
पालखांत घातलें प्रेमेंकरुनी । गहनी नाम स्थापिले ॥ १६५ ॥
यावरी मच्छिंद्र कांही दिवस । तया ग्रामीं करुनि वास ।
मग सवें घेऊनि गोरक्षास । तीर्थस्नाना चालिला ॥ १६६ ॥
पुसूनि सकळ ग्रामस्थांसी । निघता झाला गौरवेसीं ।
मार्ग लक्षूनि तीर्थस्नानासी । बद्रिकाश्रमीं जातसे ॥ १६७ ॥
परी मार्गी चालतां वाटीवाट । श्रीगोरक्षाच घेऊनि पाठ ।
कार्यरुपी कार्य घेऊनि अलोट । परीक्षेतें पाहतसें ॥ १६८ ॥
नंतरी ते पाहतां परी विषम अशी । विषम दिसती सर्व कार्यासी ।
मग मच्छिंद्र विचार करी मानसी । तप पूर्ण नसे या ॥ १६९ ॥
मुळींच पदरी पैसा नसतां । कीम दान मिरवी दांभिका व्ययसा ।
तेवीं मंत्रहेतु  तपोलेशा । विना विषम आहे हा ॥ १७० ॥
तरी आतां बदरिकाश्रमीं । बद्रीकेदार उभा स्वामी । 
तया हाती गोरक्ष ओपूनी । तयालागीं रुझवावा ॥ १७१ ॥
ऐसा विचार करुनि चित्तीं । उभयतां हिंडले नाना तीर्थी ।
मग लक्षूनि हिमाचलमार्गाप्रती । बद्रिकाश्रमाप्रती पैं गेले ॥ १७२ ॥
गेले परी तेथिल कथन । पुढिलें अध्यायीं होईल श्रवण ।
अर्थ धरुनि अपूर्ण । स्वीकार करावा श्रोत्यांनीं ॥ १७३ ॥
तुम्ही विचक्षण श्रोते संत । सदा तुमचा धुंडीसुत ।
सेवेलागीं अर्थी प्राणांत । ग्रंथ आदरी मिरवितसे ॥ १७४ ॥
तुमचे कृपेचें लेवूनि भूषण । नरहरिवंश पूर्ण ।
कवि मालू धुंडीनंदन । संतगणीं मिरवला ॥ १७५ ॥
स्वस्ति श्रीभक्तिकथासार । संमत गोरक्षकाव्य किमयागार ।
सदा परिसोत भाविक चतुर । दशमाध्याय गोड हा ॥ १७६ ॥
श्रीकृष्णार्पणमस्तु ॥ श्रीनवनाथभक्तिसार दशमाध्याय संपूर्ण ॥



Shri NavanathBhaktiSar Adhyay 10
श्रीनवनाथभक्तिसार अध्याय दहावा


Custom Search

Shri NavanathBhaktiSar Adhyay 10 Part 1/2 श्रीनवनाथभक्तिसार अध्याय दहावा (१०) भाग १/२


Shri NavanathBhaktiSar Adhyay 10 
Shri NavanathBhaktiSar Adhyay 10 is in Marathi. Machchhindra was very much pleased by the devotion of Goraksha towards him. He not only placed eye of the Goraksha at the original place but also he started to impart all the knowledge of Fourteen vidyas, including astra (weapon) vidya, Sanjivani Mantra and all other Astra-Mantra vidya. This knowledge came to him from God Dattatraya. Then all the gods, astabhairav, navadurga, jaladevata, God Ram and God Shiva also came to bless Goraksha. However God Rama told Machchindra to ask Goraksha to complete his 12 years rigorous tapas so that all the knowledge given to him will be more useful. One day Goraksha was practising Sanjivani Mantra as was told to do so by his guru Machchhindra. Boys of his age were playing where Goraksha was chanting the Mantra. Boys requested him to prepare a man of grass to drive their chariot which also was made up of grass. Goraksha prepared a shape of man which actually got a lived as such Goraksha and boys were very frightened thinking that it may be a ghost. They ran away from that place. Machchhindra asked the boys what happened and why they are frightened and running. One boy told him everything. Then Machchhindra took him to the place where the boys feared there was a ghost. Machchhindra saw a small baby there which was crying. He took that baby in his lap and searched for Goraksha. Goraksha was very afraid thinking Machchhindra carrying a ghost. Machchhindra asked him not to afraid and asked him what had happened. Then Goraksha told him that he was chanting Sanjivani Mantra and preparing a man of grass as requested by boys. But that man turned up into a ghost. Machchhindra told him that due to the power of Mantra body of the grass became alive and Karabhajan Narayan has entered into it. Thus that little baby is real and now they have to take care of it. The villagers asked Machchhinda to hand over the baby to a couple who don't have a child. They also told him that that couple is very honest and good having a good conduct who will take proper care of the baby. Hence Machchhindra handed over the baby to Ganga and Madhu Vipra and asked them to name the baby as Gahini. Further he told them that after 12 years Goraksha will come here to offer Diksha and GuruMantra to Gahini. He assured the lady, Ganga that they will not take away Gahini with them even after Diksha. Then Machchhindra and Goraksha proceeded for the thirth yatra, visiting holy places. Reaching to Badrikedar where Goraksha was to a complete his tapas of 12 years, what happened there will be told to us in the next adhyay 11 by Dhundisut Malu who is from Narahari family.
श्रीनवनाथभक्तिसार अध्याय दहावा (१०) भाग १/२
श्रीगणेशाय नमः ॥
वक्रतुंड गणाधिपती । विद्यार्णवा कळासंपत्ती ।
भक्तवरदा हरिसी आर्ती । मंगळमूर्ती गजानना ॥ १ ॥
जयजयाजी आदिनाथा । मायाचक्रचालका अनंता ।
सर्वाधीशा भगवंता । साक्षात् अक्षय मोक्ष तूं ॥ २ ॥
तरी मागिले अध्यायीं निरुपण । श्रीगोरक्षाचा पावोनि जन्म ।
उपरी सेवूनि कनकगिरी ग्राम । विद्यार्णवी तो केला ॥ ३ ॥
तरी ती विद्या कोण कैसी । सकळ कळा श्लोकराशी । 
भविष्योत्तरपुराणासी । निरोपितों श्रीश्रोतियां ॥ ४ ॥
श्र्लोक ।
ब्रह्मज्ञान रसावन कविता । वेद शास्त्र ज्योतिष तथा । व्याकरण धनुर्धर जलतरंगता । संगीत काव्य अकरावें ॥ ५ ॥
अश्वारोहण कोकशास्त्र । निपुण नाट्य तथा चार ।
चतुर्दश विद्यांचा सागर । पूर्णपणें भरलासे ॥ ६ ॥
टीका ।
प्रथम सांगून ब्रह्मज्ञान । स्वमुखीं केल्या परायण ।
विश्र्व आणि विश्वंभर दोन भावचि । ऐसा नुरविला ॥ ७ ॥
कीं बहुत जे अर्थप्रकार । जीवजंतु चराचर । 
तो ऐक्यमेळीं सकळ विस्तार । मीच ऐसें भाविलें ॥ ८ ॥
कर्माकर्म सत्कर्मराशी । त्या नुरल्याचि कोणीही बीजांकुराशीं ।
वासना देऊनि योगफांसीं । कामनेतें नुरविती ॥ ९ ॥
ऐशा एकमेळें करुन । गोरक्ष झाला सनातान ।
एवंच सकळ ब्रह्मज्ञान । उपदेशिलें गुरुनाथें ॥ १० ॥
मग पूर्णपणाचें पात्र होऊनी । वसुधेकल्प अव्यक्त भुवनीं ।
सर्व आत्मरुप माननी । तत्स्वरुपीं प्रगटेल ॥ ११ ॥
याउपरी वातपित्तकफहारक । रसायनविद्या सकळिक । 
किमया करणें धातु अनेक । हातवटी सांगितली ॥ १२ ॥
कवित्व रसाळ नवरस । गणादि निरोपी दीर्घ र्‍हस्व ।
व्यक्त अर्थलिंगप्रकरणास । व्यक्ताव्यक्त सांगितलें ॥ १३ ॥
याउपरी वेदाध्ययन । सूक्तऋचेंत केला प्रवीण ।
दीर्घर्‍हस्वें छंदे निपुण । स्वरित छंदी अवघे गुण पैं केला ॥ १४ ॥
ऋक् अथर्वण यजुर्वेद । सामवेदादि सांगूनिप्रसिद्ध ।
उपरि विद्या ज्योतिषसिद्ध । परिपूर्ण सांगितली ॥ १५ ॥
सारस्वत किरात कोश । कोमुदी रघु हरिवंश । 
पंच काव्यें मीमांसा । साही शास्त्रें निवेदिलीं ॥ १६ ॥
यावरी धनुर्धरविद्यानिपुण । सकळ शस्त्रीं केला प्रवीण ।
तीं सकळ अस्त्रें कोण कोण । नामें तयांचीं ऐकिजे ॥ १७ ॥
वातास्त्र आणि जलदास्त्र । उर्मी उभी कामास्त्र । 
वाताकर्षण बळ स्वतंत्र । पर्वतास्त्र सांगितलें ॥ १८ ॥
वज्रास्त्र वासवशक्ति । नागास्त्र खगेंद्र संजीवनी ती ।
ब्रह्मास्त्रादि निवारणशक्ती । रुद्रास्त्र सांगितलें ॥ १९ ॥
विरक्तास्त्र दानवास्त्र । पवनास्त्र आणि कालास्त्र ।
स्तवन महाकार्तिकास्त्र । स्पर्शविभक्तास्त्र निवेदिलें ॥ २० ॥
यावरी साबरीविद्या कवित्व । प्रत्यक्ष करुनि सकळ दैवत ।
तयांचा वरद पाणी निश्र्चित । गोरक्षमौळीं मिरवला ॥ २१ ॥
तीं दैवतें कोण कोण । बावन्न वीर असती जाण ।
नरक कालिका म्हमंदा उत्तम । महिषासुर आराधिला ॥ २२ ॥
झोटिंग वेताळ मारुती । अस्त्रवीर भद्रपती ।
मूर्तिमंत सीतापती । वरदमौळीं स्पर्शीतसे ॥ २३ ॥
परम आदरीं आलिंगून । श्रीराम घेत चुंबन । 
म्हणे होई सनातन । कीर्तिध्वज मिरविजे ॥ २४ ॥
यावरी प्रत्यक्ष गजवदन । तोहि उतरला सहस्त्रकिरण ।
गोरक्षाते अंकीं घेऊन । वरदमौळी स्पर्शीतसे ॥ २५ ॥
यावरी अष्टभैरव उग्र । तेही पातले तेथें समग्र ।
सिद्धभैरवादि काळभैरव सांग । बाळभैरवादि पातले ॥ २६ ॥
वीरभैरवादि गणभैरव । ईश्र्वरभैरव रुद्रभैरव ।
भस्मभैरवादि महादेव । अपर्णापति पातला ॥ २७ ।
तेणें घेऊनि अंकावरतें । मुख कुरवाळिलें वरदहस्तें ।
खेळता बाबर धांवोनि येती । तेही देती आशीर्ववन ॥ २८ ॥
मुंडा चामुंडा शंखिनी डंखिनी । कुंड रंडा भालंडा यक्षिणी ।
चंडा वंडिका प्रत्यक्ष येऊनी । वर गोरक्षा देती त्या ॥ २९ ॥
यावरी प्रगटूनि जलदैवत । तेव्हा त्यातें वर ओपीत ।
कुमारी धनदा नंदा विख्यात । देखता त्या गोमट्या ॥ ३० ॥
लक्ष्मी प्राज्ञा बाला बगला । नववी दैवत प्रत्यक्ष विमला ।
ऐशाजलदेवता येऊनि तत्काला । वर ओपिती बाळातें ॥ ३१ ॥
यावरी प्रत्यक्ष अष्टसिद्धी । होऊनि वर ओपिती वरमादी ।
आणिमा गरिमा विशाळबुद्धी । महिमा प्रकामें पातली ॥ ३२ ॥
प्रथिमा प्राची वशित्वा सातवी । तेवीं ती सिद्धी महादेवी ।
सज्ज करुनि अस्त्रकार उभवी । अष्टसिद्धी तत्काळ त्या ॥ ३३ ॥
असो बावन्न वीरांसहित । श्रीराम सूर्य जाहला प्राप्त ।
सर्वत्र ओपूनि मौळी हस्त । विद्या करी ओपिती ॥ ३४ ॥
असो वर देऊनि सद्विद्येसी । सर्वत्र वंदिती मच्छिंद्रासी ।
म्हणती महाराजा गोरक्षासी । तपालागीं बैसवीं ॥ ३५ ॥
तपीं होतां अनुष्ठान । तेणें बळ चढे पूर्ण ।
मग ही विद्या तपोधन । लखलखीत मिरवेल ॥ ३६ ॥
जैसें खड्ग शिकले होतां । मग भय काय तें शत्रु जिंकितां ।
तेवीं तपोबळ आराधितां । सामर्थ्य सत्ता वाढेल ॥ ३७ ॥
ऐसें वदोनि सकळ देव । पाहते झाले आपुलाले गांव ।
रामसूर्यादि महादेव । बावन्न वीरादि पैं गेले ॥ ३८ ॥
यावरी इंद्र वरुण अश्विनी । गणगंधर्वादि पातले भुवनीं ।
वर देती तयालागुनी । सकळ गेले स्वस्थाना ॥ ३९ ॥
याउपरी कोणे एके दिवशीं । गोरक्ष घोकितां सद्विद्येसी ।
मंत्रसंजीवनी पाठ मुखासी । करीत बैसला होता तो ॥ ४० ॥
जवळी नसतां मच्छिंद्रनाथ । बैसला होता एकांतांत ।
तो गांवचीं मुलें खेळत खेळत । तया ठायीं पातलीं ॥ ४१ ॥
हातीं कवळूनि कर्दमगोळा । मुलें खेळती आपुलें मेळां ।
तों गोरक्षापासीं येऊनि आगळा । बोल बोलती सकळीक ॥ ४२ ॥
म्हणती गोरक्षा ऐक वचन । आम्हीं आणिला बहुत कर्दम ।
तरी शकट करुनि दे उत्तम । आम्हालागी खेळावया ॥ ४३ ॥
येरु म्हणे शकट मजसी । करुं येत नाहीं निश्र्चयेंसी । 
येत असेल तुम्हां कोणासी । तरी करुनि कां घ्या ना ॥ ४४ ॥
ऐसें ऐकतां मुलांनी वचन । करीं कर्दम कवळून ।
आपुलाले करे करुन । शकट रचिती चिखलाचा ॥ ४५ ॥
कर्दमचक्र काष्ठ व्यक्त । शकट केला यथास्थित ।
वरीं उदेलें कल्पनेंत । शकटा सारथी असावा ॥ ४६ ॥
म्हणूनि कर्दम घेऊनि गोळा । मुलें रचिती कर्दमपुतळा ।
परी तो साधेना मुलां सकळां । मग गोरक्षातें विनवीती ॥ ४७ ॥
म्हणती गोरक्षा आम्हांप्रती । साह्य देई शकटसारथी ।
आम्हां साधेना कर्दमनीती । तरी तूं करुनि देईं कां ॥ ४८ ॥
अगा तूं सकळ मुलांचे गणी । वयोवृद्ध अससी प्राज्ञी ।
तरी आम्हांसी सारथी करुनी । सत्वर देई खेळावया ॥ ४९ ॥
ऐसें ऐकतां मुलांचे वचन । म्हणे कर्दम आणूनि द्या देतों करुन ।
परी ही वासना भविष्यकारण । गोरक्षाते उदेली ॥ ५० ॥
जैसे ज्याचे पूर्वानुक्रम । तैसी बुद्धि येत घडून ।
जेवीं बीज पेरिल्या समान । तोचि तरु हेलावे ॥ ५१ ॥
पहा मातेच्या द्वेषउद्देशी । ध्रुव बैसला अढळपदासी ।
तेसेंचि वासनालेशीं । क्षीरोदधि उपमन्या ॥ ५२ ॥
कीं गांधारीचा होता अंत । म्हणूनि पार्था सुचला अर्थ । 
अकिंचन तो वायुसुत । ध्वजस्तंभी मिरवला ॥ ५३ ॥
कीं सीतासतीच्या उद्देशीं । लंकेसी राहिली येऊनि विवशी ।
तिनें भक्षुनि दशाननासी । राक्षसकुळ भक्षिलें ॥ ५४ ॥
पहा अनुसर्गकर्म कैसें । त्याचि राक्षसीं वंशलेशें ।
चिरंजीव होऊनि लंकाधीश । भोगभोगी बिभीषण ॥ ५५ ॥
तस्मात् बोलावयाचें  हेंचि कारण । बुद्धि संचरे पूर्वकर्माप्रमाण । 
पुढें उदयाते करभंजन । येणार होते महाराज ॥ ५६ ॥
नवनारायण करभंजन परम । उदय पावणार गहन नाम ।
म्हणूनि गोरक्षा इच्छाद्रुम । चित्तधरेतें उदेला ॥ ५७ ॥
मग हातीं घेऊनि कर्दमगोळा । रचिता झाला उत्तम पुतळा ।
परी रसने पाठ संजीवन आगळा । होत असे मंत्राचा ॥ ५८ ॥
त्यांत विष्णुवीर्य उपचार । पीषयूमांडणी जल्पत स्मर ।
एवंविधि संजीवनीमंत्र । पाठ होता गोरक्षा ॥ ५९ ॥
मुखीं पाठ हस्तें पुतळा । पूर्णपणीं होतां कर्दमगोळा ।
महाभागीं भाग सकळा । व्यक्त असे तत्त्वांचा ॥ ६० ॥
तेणेंकरुनि पंचभूत । दृश्यत्व पावले संजीवनीअर्थ ।
करभंजन ते संधींत । प्रेरक झाला जीवित्वा ॥ ६१ ॥
अस्थिमांस त्वचेसहित । अकार दृश्य झाला त्यांत । 
पुढें शब्द आननांत । अकस्मात उदेला ॥ ६२ ॥
उदय होता करी रुदन । तें पाहिलें सकळ बाळांनीं ।
म्हणती भूत आणिलें गोरक्षांनीं । पळा पळा येथूनियां ॥ ६३ ॥
ऐसें बोलतां एकमेकांत । सकळ होऊनि भयभीत ।
सांडूनि खेळ सकळ अर्थ । पळूनि गेलें वातगती ॥ ६४ ॥
हृदयीं दाटूनि भयकांपरा । मुलें कांपती थरथरां ।
आरडत वरडत मच्छिंद्र आधारा । पळोनियां पैं गेलीं ॥ ६५ ॥
ऐशापरी मुलें भयग्रस्त । तें पाहूनि मच्छिंद्रनाथ ।
मग पाचारुनि सकळ मुलांतें । आश्वासूनि पुसतसे ॥ ६६ ॥
म्हणे बाळां होय थरथराट । का रे कांपतां सांगा वाट ।
येरी मुळाहूनि सकळ बोभाट । मच्छिंद्रातें निवेदिला ॥ ६७ ॥
म्हणे कर्दमाचा शकटसारथी । करवीत होतों गोरक्षाहातीं ।
तों बालतत्त्वपणीं भूतमती । कर्दम लोपूनि संचरली ॥ ६८ ॥
तें भूत अद्यापि आहे लहान । परी क्षणैक होईल स्थूळवटपण ।
आम्हांलागी करील भक्षण । म्हणूनियां पळालों ॥ ६९ ॥
परी आम्ही आलों येथें पळून । मागूनि गोरक्षनाथ येत होता धांवून ।
त्यासी भक्षिलें असेल भूतानें । यांत संशय नसेचि ॥ ७० ॥
मच्छिंद्र ऐसी ऐकूनि वार्ता । साशंकित झाला चित्ता ।
चित्तीं म्हणे मुलें वार्ता । सांगती काय तें नोहे ॥ ७१ ॥
अवचट भूत कैसें व्यापिलें । तें पाहूनि बाळ भ्यालें ।
तरी आतां जाऊनि वहिलें । गोचर करावे निजदृष्टीं ॥ ७२ ॥
मग आश्र्वासूनि सकळ मुलां । निकट बैसवूनि पुसे त्यालां ।
कोणत्या ठायीं संचार झाला । भूताचा तो मज सांगा ॥ ७३ ॥
येरी म्हणती बावा ऐक । भूत तेव्हां होतें बाळक । 
आतां थोर फोडोनि हांक । भक्षील आम्हां वाटतसे ॥ ७४ ॥
मच्छिंद्र म्हणे मी असतां । तुम्हां भय नसे सर्वथा ।
चला जाऊं भूतासीं आतां । शिक्षा करुं आगळी ॥ ७५ ॥
मुले म्हणती मच्छिंद्रनाथा । तुम्ही जाऊं नका तेथ ।
बालर्ककिरण आहे भूत । तुम्हां भक्षील तेचि घडी ॥ ७६ ॥
मच्छिंद्र म्हणे दुरुन । दाखवा भूताचा ठिकाण ।
मग तीं बाळें अवश्य म्हणोन । दुरुनी ठाव दाविती ॥ ७७ ॥
यापरी इकडे गोरक्षनाथ । तोही पळाला होऊनि भयग्रस्त ।
मुलाचें मंडळ सांडूनि एकांतीं । लपोनियां बैसला ॥ ७८ ॥
भूत भूत ऐसें म्हणून । मुलें पळालीं आरोळ्या देऊन । 
तेव्हांचि गेला होता पळून । भूतभयेंकरोनियां ॥ ७९ ॥
ठाव लक्षूनि परम एकांत । बैसला होता शुचिष्मंत ।
परी हृदय धडधडीत अत्यंत । भूत येईल म्हणोनियां ॥ ८० ॥
येरीकडे मच्छिंद्राते । ठाव दाविती मुलें समस्त । 
परी दूरचि असती यत्किंचित । सन्निध न येत भयानें ॥ ८१ ॥
जैसा राजभयाचा तरणी । लखलखीत मिरवत असतां अवनीं ।
मग दुष्कृत चोर जार जारणी । दर्शनार्थ ते न येती ॥ ८२ ॥ 
कीं रामनामबोधोत्तर । असतां भूत न ये समोर ।
कीं पीयूषीं विषदृष्टिव्यवहार । कादाकाळीं चालेना ॥ ८३ ॥
तन्न्यायें मुलें भिऊन । दुरुनि दाविती मच्छिंद्रा ठिकाण ।
म्हणती याचि ग्रामांतून । भूत प्रगट जाहलें ॥ ८४ ॥
मग त्या ग्रामांत मच्छिंद्रनाथ । मुलें दावितां सधट जात ।
तों बाळ टाहा आरडत । महीलागीं उकिरडा ॥ ८५ ॥
बालार्ककिरणी तेज लकाकत । मुखीं टाहा टाहा वदत ।
तें पाहूनि मच्छिंद्रनाथें । करभंजन ओळखिला ॥ ८६ ॥
हृदयीं धरुनि लवडसवडी । बाळ उचलोनि घेतला आवडीं ।
मग लगबगी गांवाबाहेर अतितांतडीं । बाळासह पावला ॥ ८७ ॥
तें सकळ मुलें पाहूनी । पळतीं झालीं प्राण घेऊनि । 
म्हणे नाथांनी भूत धरोनी । आणिलें आतां बरें नसे ॥ ८८ ॥
आतां त्या भूतासी देईल सोडून । मग तें आपल्या पाठीसी लागून ।
एकएकासी भक्षील धरुन । ऐसें म्हणून पळताती ॥ ८९ ॥
पळता पडती उठूनि जाती । भयेंकरुनि सांदींत दडती ।
हृदयीं धडधडा अर्थार्थ चित्तीं । लपोनियां बैसला ॥ ९० ॥
येरीकडे बाळ घेऊन । गोरक्षा पाहे मच्छिंद्रनंदन ।
सदनीं सदनीं हांका मारुन । गोरक्षातें पुकारी ॥ ९१ ॥
परीं ज्या सदनी जाय जती । तें सदनींचीं मुलें आरडूनि उठती ।
आई आई बया बया म्हणती । आणिक पळती पुढारां ॥ ९२ ॥
परी सदनींसदनींचे जन । नाथा पुसती हाटकून ।
भय काय दाविलें मुलांकारण । म्हणूनि आरडूनि पळताती ॥ ९३ ॥
कोणाचें मूल घेवोनि । फिरतां तुम्ही सदनी सदनी ।
येरी म्हणे गोरक्ष नयनी । पाहेन तेव्हां सांगेन ॥ ९४ ॥
ऐसें बोलूनि पुढें जात । तों पातला गोरक्ष होता जेथ । 
उभा राहोनि अंगणांत । गोरक्षातें पाचारी ॥ ९५ ॥
ऐकूनि श्रीगुरुची वाणी । गोरक्ष निघाला सदनांतुनी ।
परी येतांचि बाळ पाहिला नयनी । पुन्हां आरडूनि पळे तो ॥ ९६ ॥
हा विपर्यास पाहुनि नयनीं । मच्छिंद्र विचारी आपुले मनीं ।
गोरक्ष व्यापला भयेकरुनी । बाळ येथें ठेवावें ॥ ९७ ॥
मग स्वशिरींचें काढूनि वसन । त्यावरी निजविलें बाळरत्न ।
मग त्या सदनीं संचरुन । गोरक्षापासीं पातला ॥ ९८ ॥
जातां कवळूनि धरिलें हृदयीं । म्हणे वाहसी व्यर्थ भयप्रवाहीं ।
तें भूत नाहीं मनुष्यदेहीं । करभंजन उदेला ॥ ९९ ॥
परी तयाची उदयराहाटी । सांग जाहली निर्भय पोटीं ।

येरी म्हणे मुलांसाठीं । खेळत होतो महाराजा ॥ १०० ॥
Shri NavanathBhaktiSar Adhyay 10  
श्रीनवनाथभक्तिसार अध्याय दहावा (१०) 


Custom Search