Gurucharitra Adhyay 41
Gurucharitra Adhyay 41 is in Marathi. In this Adhyay ShriGuru is telling the way Guru-Bhakti is done by performing Vishveshwar Yatra. It is in detail Yatra of Pious city Kashi. The Yatra is very hard to perform and complete. However Because of his devotion towards his Guru the devotee could complete it. In turn he received the knowledge, Ashta Siddhies, Chaturvidha Purushartha and everthing by the blessings of Guru. Name of this Adhyay is Kashi Yatra-Tvashta-Putra Aakhyan Sayandev-var-Labho. There are four parts only for Text purpose. However video is for full for Adhyay 41.
श्रीगुरुचरित्र अध्याय ४१ भाग ४/४
जो कोणी काशीवासी । असेल नर परियेसीं ।
करावी यात्रा आहे ऐसी । नाहींतरी विघ्नें घडतीं ॥ ३३१ ॥
शुक्लपक्षीं येणेंपरी । यात्रा करावी मनोहरी ।
कृष्णपक्ष आलियावरी । यात्रा करावी सांगेन ॥ ३३२ ॥
चतुर्दशी धरुनि । यात्रा करा प्रतिदिनीं ।
एकेक पृथक् करुनि । सांगेन ऐका एकचित्तें ॥ ३३३ ॥
वरुणानदी करा स्नान । करा शैल्येश्र्वर दर्शन ।
संगमेश्र्वर पूजोन । संगमी स्नान तये दिनीं ॥ ३३४ ॥
स्वलीनतीर्थस्नानासी । स्वलीनेश्र्वर पूजा हर्षी ।
मंदाकिनी येरे दिवशीं । पूजा करीं मध्यमेश्र्वरा ॥ ३३५ ॥
मणिकर्णिका स्नानेंसीं । पूजा ईशानेश्र्वरासी ।
हिरण्यगर्भ परियेसीं । लिंग दोनी पूजिजे ॥ ३३६ ॥
स्नान धर्मकूपेसी । करीं पूजा गोप्रेक्षेश्र्वरासी ।
पूजा करी तया दिवसीं । ऐक बाळा ब्रह्मचारी ॥ ३३७ ॥
कपिलधारा तीर्थासी । स्नान करावें भक्तींसीं ।
वृषभध्वज लिंगासी । पूजा सप्तमी दिनीं ॥ ३३८ ॥
उपशांतकूपेसी । स्नान करावें भक्तींसीं ।
उपशांतेश्र्वरासी । पूजा करीं गा तया दिनीं ॥ ३३९ ॥
पंचचूडाडोहांत । स्नान करावें शिव ध्यात ।
ज्येष्ठेश्र्वरलिंग त्वरित । पूजावें तया दिवशीं ॥ ३४० ॥
कूप-चतुःसमुद्रेंसी । स्नान करीं गा भावेंसीं ।
समुद्रेश्र्वर हर्षी । पूजा करीं तया दिनीं ॥ ३४१ ॥
देवापुढें कूप असे । स्नान करावें संतोषें ।
शुक्रेश्र्वरा पूजा हर्षे । तया दिनीं परियेसा ॥ ३४२ ॥
दंडखात तीर्थेसी । स्नान करा तुम्ही हर्षी ।
व्याघ्रेश्र्वरपूजेसी । तुवां जावे तया दिनीं ॥ ३४३ ॥
शौनकेश्र्वरतीर्थेसी । स्नान करुनि देवासी ।
तीर्थनामें लिंगासी । पूजा करा मनोहर ॥ ३४४ ॥
जंबुकतीर्थ मनोहर । स्नान करावें शुभाचार ।
पूजा करीं गा जंबुकेश्र्वर । चतुर्दश लिंग असे ॥ ३४५ ॥
शुक्लकृष्णपक्षेंसी । अष्टमी तिथी विशेषीं ।
पूजावें तुम्हीं लिंगासी । सांगेन ऐका महापुण्य ॥ ३४६ ॥
दक्षेश्र्वर पार्वतीश्र्वर । तिसरा पशुपतीश्र्वर ।
गंगेश्र्वर नर्मदेश्र्वर । पूजा करीं गा मनोभावें ॥ ३४७ ॥
गभस्तेश्र्वर सतीश्र्वर । मध्यमेश्र्वर असे थोर ।
तारकेश्र्वर निर्धार । नव लिंगे पूजावीं ॥ ३४८ ॥
आणिक लिंगे एकादश । नित्ययात्रा विशेष ।
आग्नीघ्रेश परियेस । यात्रा तुम्हीं करावी ॥ ३४९ ॥
दुसरा असे उर्वशीश्र्वर । नकुलेश्र्वर मनोहर ।
चौथा आषाढेश्र्वर । भारभूतेश्र्वर जाणावा ॥ ३५० ॥
लांगलीश्र्वरीं पूजा । करा त्रिपुरांतका वोजा ।
मनःप्रकामेश्र्बरकाजा । तुम्हीं जावें पूजेसी ॥ ३५१ ॥
प्रीतिकेश्र्वर देखा । मदालसेश्र्वर ऐका ।
तिलपर्णेश्र्वर निका । पूजा करीं भावेंसीं ॥ ३५२ ॥
आतां शक्तियात्रा करावयासी । सांगेन ऐका विधीसी ।
शुक्लपक्ष-तृतीयेसी । आठ यात्रा कराव्या ॥ ३५३ ॥
गोप्रेक्षतीर्थ देखा । स्नान करुनि ऐका ।
पूजा मुखनिर्माळिका । भक्तिभावें करोनि ॥ ३५४ ॥
ज्येष्ठवापीं स्नानेसीं । ज्येष्ठगौरी पूजा हर्षीं ।
स्नान करा ज्ञानवापीसी । शृंगार-सौभाग्यगौरी पूजावी ॥ ३५५ ॥
स्नान करा विशाळगंगेसी । पूजा विशाळगौरीसी ।
ललितातीर्थस्नानेंसी । ललिता देवी पूजावीं ॥ ३५६ ॥
स्नान भवानीतीर्थेंसीं । पूजा करा भवानींसी ।
बिंदुतीर्थ स्नानासी । मंगळागौरी पूजावी ॥ ३५७ ॥
पूजा इतुके शक्तींसी । मग पूजिजे लक्ष्मीसी ।
येणें विधीं भक्तींसी । यात्रा करावी मनोहर ॥ ३५८ ॥
यात्रा तिथी-चतुर्थीसी । पूजा सर्वगणेशासी ।
मोदक द्यावे विप्रांसी । विघ्न न करी तीर्थवासियांते ॥ ३५९ ॥
मंगळ-रविवारेसी । यात्रा करीं भैरवांसी ।
षष्ठी तिथी प्रीतींसीं । जावें तुम्हीं मनोहर ॥ ३६० ॥
रविवार सप्तमीसी । यात्रा करावी रविदेवासी ।
नवमी अष्टमी चंडीसी । यात्रा तुम्हीं करावी ॥ ३६१ ॥
अंतर्गृहयात्रेसी । करावी तुम्हीं प्रतिदिवसीं ।
विस्तार काशीखंडासी । असे ऐक ब्रह्मचारी ॥ ३६२ ॥
ऐसी विश्र्वेश्र्वर यात्रा । करावी तुवां पवित्रा ।
आपुले नाभीं सोमसूत्रा । लिंगप्रतिष्ठा करावी ॥ ३६३ ॥
इतुकें ब्रह्मचारियासी । यात्रा सांगे तो तापसी ।
आचरे येणें विधींसीं । तुझी वासना पुरेल ॥ ३६४ ॥
तुजवरी कृपा असे गुरु । प्रसन्न होईल शंकरु ।
मनीं धरीं गा निर्धारु । गुरुस्मरण करीत असे ॥ ३६५ ॥
इतकें सांगोनि तापसी । अदृश्य झाला परियेसीं ।
ब्रह्मचारी म्हणे हर्षी । हाचि माझा गुरु सत्य ॥ ३६६ ॥
अथवा होईल ईश्र्वरु । मजवरी कृपा केली श्रीगुरु ।
कार्य साधलें निर्धारु । म्हणोनि मनीं विचारी तो ॥ ३६७ ॥
नाराधितां आपण देखा । भेटला मज पिनाका ।
गुरुकृपा होय जों कां । सकळाभीष्ट पावीजे ॥ ३६८ ॥
समस्त देवीं ऐसी गति । दिलियावांचून न देती ।
ईश्र्वर भोळाचक्रवर्ती । गुरुप्रसादें भेटला ॥ ३६९ ॥
दान यज्ञ तपस । कांहीं न करतां सायास ।
भेटी जाहली विश्र्वेशास । गुरुकृपेंकरोनि ॥ ३७० ॥
ऐसें श्रीगुरुस्मरण करीत । ब्रह्मचारी जाय त्वरित ।
विधिपूर्वक आचरीत । यात्रा केली भक्तीनें ॥ ३७१ ॥
पूजा करितां भक्तींसीं । प्रसन्न झाला व्योमकेशी ।
निजस्वरुपें सन्मुखेसीं । उभा राहिला शंकर ॥ ३७२ ॥
प्रसन्न होऊनि शंकर । म्हणे दिधला माग वर ।
संतोषोनि त्वष्ट्टकुमार । विनविता जाहला वृत्तांत ॥ ३७३ ॥
जें जें मागितलें श्रीगुरु । आणिक त्याचे कन्याकुमरु ।
सांगता जाहला विस्तारु । तया शंकराजवळी देखा ॥ ३७४ ॥
संतोषोनि ईश्र्वर । देता जाहला अखिल वर ।
म्हणे बाळा माझा कुमर । सकळ विद्याकुशळ होसी ॥ ३७५ ॥
तुवां केली गुरुभक्ति । तेणें जाहलों आपण तृप्ति ।
अखिल विद्या तुझे हातीं । ' विश्र्वकर्मा ' तूंचि होसी ॥ ३७६ ॥
चतुर्विध पुरुषार्थ । लाधेल तुज परमार्थ ।
सृष्टी रचावया तूं समर्थ । होसी जाण त्वष्ट्टपुत्रा ॥ ३७७ ॥
ऐसा वर लाधोन । त्वष्टापुत्र आनंदोन ।
केलें लिंग स्थापन । आपुलें नामीं तेथे देखा ॥ ३७८ ॥
मग निघाला तेथोनि । केली आइती तत्क्षणीं ।
प्रसन्न होतां शूलपाणि । काय नोहे परियेसा ॥ ३७९ ॥
जें जें मागितलें गुरु । सकळ वस्तु केल्या चतुरु ।
घेऊनि गेला वेगवक्त्रु । तया गुरुसन्मुखेंसी ॥ ३८० ॥
सकळ वस्तु देऊनि । लागतसे श्रीगुरुचरणीं ।
अनुक्रमें गुरुरमणी । पुत्र कन्येसी वंदिले ॥ ३८१ ॥
उल्हास जाहला श्रीगुरुसी । आलिंगतसे महाहर्षी ।
म्हणे शिष्य ताता ज्ञानराशि । तुष्टलों तुझे भक्तीतें ॥ ३८२ ॥
सकळ विद्याकुशळ होसी । अष्टैश्र्वर्ये नांदसी ।
त्रैमूर्ति होतील तुज वशी । ऐक शिष्यशिखामणि ॥ ३८३ ॥
घर केलें तुवां आम्हांसी । आणिक वस्तु विचित्रेंसी ।
चिरंजीव तूंचि होसी । आचंद्रार्क तुझें नाम ॥ ३८४ ॥
स्वर्गमृत्युपाताळासी । तुझे पसरवीं चातुर्यासी ।
रचना तुझी सृष्टीसी । चौदा चौसष्टी तूंचि ज्ञाता ॥ ३८५ ॥
तुज वश्य अष्ट सिद्धि । होतील जाण नव निधि ।
चिंता कष्ट तुज न होती कधीं । म्हणोनि वर देता जाहला ॥ ३८६ ॥
ऐसा वर लाधोनि । गेला शिष्य महाज्ञानी ।
येणेंपरी विस्तारुनि । सांगे ईश्र्वर पार्वतीसी ॥ ३८७ ॥
ईश्र्वर म्हणे गिरिजेसी । गुरुभक्ति आहे ऐसी ।
एकभाव असे ज्यासी । सकळाभीष्ट तो पावे ॥ ३८८ ॥
भव म्हणिजे सागरु । उतरावया पैल पारु ।
समर्थ असे एक गुरु । त्रैमूर्ति त्याच्या आधीन ॥ ३८९ ॥
याकारणें त्रैमूर्ति । गुरुचि होय सिद्धांती ।
वेदशास्त्रें बोलती । गुरुविणें पार नाहीं ॥ ३९० ॥
(श्र्लोक) यस्य देवे परा भक्तिर्ययथा देवे तथा गुरौ ।
तस्यै ते कथिता ह्यर्थाः प्रकाशन्ते महात्मनः ॥ ३९१ ॥
(ओंव्या) ऐसें ईश्र्वर पार्वतीसी । सांगता जाहला विस्तारेंसी ।
म्हणोनि श्रीगुरु प्रीतीसीं । निरोपिलें सायंदेव-द्विजातें ॥ ३९२ ॥
इतुकें होतां रजनीसी । उदय जाहला दिनकरासी ।
चिंता म्हणिजे अंधकारासी । गुरुकृपा ज्योति जाणा ॥ ३९३ ॥
संतोषोनि द्विजवरु । करिता जाहला नमस्कारु ।
ऐसी बुद्धि देणार गुरु । तूंचि स्वामी कृपानिधि ॥ ३९४ ॥
नमन करुनि श्रीगुरुसी । विनवीतसे भावेंसी ।
स्वामी कथा निरोपिलीसी । अपूर्व मातें वाटलें ॥ ३९५ ॥
काशीयात्राविधान । निरोपिलें मज विस्तारुन ।
ते वेळीं तेथेंचि होतों आपण । तुम्हांसहित स्वामिया ॥ ३९६ ॥
पाहे आपुले दृष्टांतीं । स्वामी काशीपुरीं असती ।
जागृतीं अथवा सुषुप्तीं । नकळे मातें स्वामिया ॥ ३९७ ॥
म्हणोनि विप्र तये वेळीं । वंदी श्रीगुरुचरणकमळीं ।
विनवीतसे करुणाबहाळी । भावभक्तीकरोनियां ॥ ३९८ ॥
जय जया परमपुरुषा । परात्परा परमहंसा ।
भक्तजनहृदयनिवासा । श्रीनृसिंहसरस्वती ॥ ३९९ ॥
ऐसें तया अवसरीं । पूर्वज तुझा स्तोत्र करी ।
सांगेन तुज अवधारीं । एकचित्तें परियेसीं ॥ ४०० ॥
(स्तोत्र अष्टक) आदौ ब्रह्म त्वमेव सर्व जगतां, वेदात्ममूर्तिं विभुं ।
पश्र्चात् क्षोणिजडा विनाश-दितिजां, कृताऽवतारं प्रभो ।
हत्वा दैत्यमनेकधर्मचरितं, भूत्वाऽत्मजोऽत्रेर्गृहे ।
वंदेऽहं नरकेसरीसरस्वती-श्रीपादयुग्मांबुजम् ॥ १ ॥
भूदेवाखिलमानुष विदुजना, बाधायमानं कलिं ।
वेदादुष्यमनेकवर्णमनुजा भेदादि भूतोन्नतम् ।
छेदःकर्मतमान्धकारहरणं श्रीपाद-सूर्योदये ।
वंदेऽहं नरकेसरीसरस्वती-श्रीपादयुग्मांबुजम् ॥ २ ॥
धातस्त्वं हरि शंकर प्रति गुरो, जाताग्रजन्मं विभो ।
हेतुः सर्वविदोजनाय तरणं ज्योतिःस्वरुपं जगत् ।
चातुर्थाश्रमस्थापितं क्षितितले, पातुः सदा सेव्ययं ।
वंदेऽहं नरकेसरीसरस्वती-श्रीपादयुग्मांबुजम् ॥ ३ ॥
चरितं चित्रमनेकीर्तिमतुले, परिभूतभूमंडले ।
मूकं वाक्य दिवाधंकस्य नयनं, वंध्या च पुत्रं ददौ ।
सौभाग्यं विधवा च दायक श्रियं, दत्वा च भक्तं जनं ।
वंदेऽहं नरकेसरीसरस्वती-श्रीपादयुग्मांबुजम् ॥ ४ ॥
दुरितं घोरदरिद्रदावतिमिरं, ----हरणं जगज्ज्योतिषं ।
स्वर्धेनुं सुरपादपूजितजना, करुणाब्धिं भक्तार्तितः ।
नरसिंहेद्र-सरस्वतीश्र्वर विभो, शरणागतं रक्षकं ।
वंदेऽहं नरकेसरीसरस्वती-श्रीपादयुग्मांबुजम् ॥ ५ ॥
गुरुमूर्तिश्र्चरणारविंदयुगलं, ---स्मरणं कृतं नित्यसौ ।
चरितं क्षेत्रमनेकतीर्थसफलं, सरितादि भागीरथी ।
तुरगामेध-सहस्त्रगोविदुजनाः, सम्यक ददन् तत्फलं ।
वंदेऽहं नरकेसरीसरस्वती-श्रीपादयुग्मांबुजम् ॥ ६ ॥
नो शक्यं तव नाममंगल स्तुवं, वेदागमागोचरं ।
पादद्वं हृदयाब्जमंतरदलं, निर्धार मीमांसतं ।
भूयोभूयः स्मरन् नमामि मनसा, श्रीमदगुरुं पाहि मां ।
वंदेऽहं नरकेसरीसरस्वती-श्रीपादयुग्मांबुजम् ॥ ७ ॥
भक्तानां तरणार्थ सर्वजगतां, दीक्षा ददन् योगिनां ।
सुक्षेत्रं पुरगाणगस्थित प्रभो, दत्वा चतुष्कामदं ।
स्तुत्वा भक्तसरस्वती गुरुपदं, जित्वाद्यदोषादिकं ।
वंदेऽहं नरकेसरीसरस्वती-श्रीपादयुग्मांबुजम् ॥ ८ ॥
एवं श्रीगुरुनाथमष्टकमिदं स्तोत्रं पठेन्नित्यसौ ।
तेजोवर्चबलोन्नतं श्रियकरं आनंदवर्धं वपुः ।
पुत्रापत्यमनेकसंपदशुभा, दीर्घायुमारोग्यतां ।
वंदेऽहं नरकेसरीसरस्वती-श्रीपादयुग्मांबुजम् ॥ ९ ॥
येणेंपरी स्तोत्र करीत । मागुती करी दंडवत ।
सद्गदित कंठ होत । रोमांच अंगीं उठियेले ॥ ४१० ॥
म्हणे त्रैमूर्तीचा अवतारु । तूंचि देवा जगद्गुरु ।
आम्हां दिसतोसी नरु । कृपानिधि स्वामिया ॥ ४११ ॥
मज दाविला परमार्थ । लभ्य चारी पुरुषार्थ ।
तूंचि सत्य विश्र्वनाथ । काशीपूर तुजपाशीं ॥ ४१२ ॥
ऐसेंपरी श्रीगुरुसी । विनवी विप्र परियेंसीं ।
संतोषोनि महाहर्षी । निरोप देती तये वेळीं ॥ ४१३ ॥
श्रीगुरु म्हणती सायंदेवासी । दाखविली तुज काशी ।
पुढें वंश एकविसी । यात्राफळ तुम्हां असे ॥ ४१४ ॥
तूंचि आमुचा निजभक्त । दाविला तुज दृष्टांत ।
आम्हांपाशीं सेवा करीत । राहें भक्ता म्हणितलें ॥ ४१५ ॥
जरी राहसी आम्हांपाशीं । नको वंदूं म्लेंच्छासी ।
आणोनियां स्त्रीपुत्रांसी । भेटी करवीं म्हणितले ॥ ४१६ ॥
निरोप देऊनि द्विजासी । गेले श्रीगुरु मठासी ।
सदानंद जैसी तैसी । होतो श्रीगुरुभक्तजनां ॥ ४१७ ॥
आज्ञा घेवोनि सहज । गेला तुमचा पूर्वज ।
कलत्रपुत्रांसहित द्विज । आला श्रीगुरुदर्शना ॥ ४१८ ॥
भाद्रपद चतुर्दशी । शुक्लपक्ष परियेसीं ।
आले शिष्य भेटीसी । एकोभावेंकरोनि ॥ ४१९ ॥
येती शिष्य लोटांगणी । एकोभावें तनुमनीं ।
येऊनि लागती चरणीं । सद्गदित कंठ जाहले ॥ ४२० ॥
कर जोडूनि तये वेळीं । स्तोत्र करिती तेही सकळीं ।
" ॐ नमो जी चंद्रमौळी । त्रैमूर्ति तूंचि होसी ॥ ४२१ ॥
त्रैमूर्तीचा अवतारु । जाहलासी स्वामी जगद्गुरु ।
नकळे पार हरिहरु- । ब्रह्मादिका गुरुनाथा ॥ ४२२ ॥
तुझा महिमा वर्णावयासी । शक्ती कैंची आम्हांसी ।
आदिपुरुष भेटलासी । कृपानिधि स्वामिया ॥ ४२३ ॥
जैसा चंद्र चकोरासी । उदय होय सुधारसीं ।
तैसे आम्ही संतोषी । तुझे चरण देखतां ॥ ४२४ ॥
पूर्वजन्मीं पापराशि । केल्या होत्या बहुवसीं ।
स्वामी तुझे दर्शनेंसी । पुनीत झालों म्हणतसे ॥ ४२५ ॥
जैसा चिंतामणि स्पर्श होतां । लोह कांचन होय तत्त्वता ।
मृत्तिका जंबुनदींत पडतां । तत्काळीं होय सुवर्ण ॥ ४२६ ॥
जैसा मानस-सरोवरासी । कावळा जाय स्वभावेंसी ।
तत्काळ होय राजहंसी । तैसें तुझे दर्शनेंसीं पुनीत जाहलों ॥ ४२७ ॥
(श्र्लोक) गंगा पापं शशी तापं दैन्यं कल्पतरुस्तथा ।
पापं तापं दैन्यं च हरेच्छ्रीगुरुदर्शनम् ॥ ४२८ ॥
(टिका) गंगास्नान पाप नाशी । ताप हरतो शशी ।
कल्पवृक्षछायेसीं । कल्पिलें फळ पाविजे ॥ ४२९ ॥
एकेकाचे एकेक गुण । ऐसे असती लक्षण ।
दर्शन होतां श्रीगुरुचरण । तिन्ही फळ पाविजे ॥ ४३० ॥
पाप हरतें तात्काळीं । ताप चिंता जाय सकळीं ।
दैन्यकानना जाळी । श्रीगुरुचरणदर्शन ॥ ४३१ ॥
चतुर्विध पुरुषार्थ । देता होय श्रीगुरुनाथ ।
ऐसा वेदसिद्धांत । देखिले तूंते आजि आम्हीं ॥ ४३२ ॥ "
म्हणोनियां आनंदेंसीं । गायन करी संतोषी ।
अनेक रागें परियेसीं । कर्नाटक भाषेंकरुनियां ॥ ४३३ ॥
कंडेनिंदु भक्तजनर भाग्यनिधिया, भू--- ।
मंडलोळगे नारसिंह सरस्वतीया ॥ ध्रू. ॥
कंडेनिंदु दृष्टीयिंद वारिजळपादवन्नु ।
हृदयकमलदल्लि भजिसे सुखवनीव जगत्पतीया ।
कंडेनिंदु भक्तजनर भाग्यनिधिया, भू--- ।
मंडलोळगे नारसिंह सरस्वतीया ॥
भोगिजनरि--गेल्ल काम्य--फलगळित्तु सलहुतिरुव ।
योगिनीय-रोडेय नार-सिंहसरस्वतिय पाद ॥
कंडेनिंदु भक्तजनर भाग्यनिधिया, भू--- ।
मंडलोळगे नारसिंह सरस्वतीया ॥ १ ॥
वाक्यकारण नागि जगदि-हिडिदु दंडकमंडलवनु ।
सगुणनेनिसि वलिद श्रीगुरु यतिवरन्न ।
कंडेनिंदु भक्तजनर भाग्यनिधिया, भू--- ।
मंडलोळगे नारसिंह सरस्वतीया ॥ २ ॥
धरेगे गाणगपुर कैला- स हरिदासरोडेय नेनिसि ।
करुणदीवरवित्तु पोरेव अनुदिन गुरुचरणवन्नु ।
कंडेनिंदु भक्तजनर भाग्यनिधिया, भू--- ।
मंडलोळगे नारसिंह सरस्वतीया ॥ ३ ॥ ४३४ ॥
(पद दुसरें) कंडेनम्मा । इंदु कंडेनम्मा ।
मंडलदोळगे यतिवरराय चंद्रमन्ना ।
कंडेनम्मा । इंदु कंडेनम्मा । ध्रु. ॥
तत्वबोधेय उपनिषत् तत्वचरितना ।
व्यक्तवाद परब्रह्म मूर्तियनिसुवना ॥
कंडेनम्मा । इंदु कंडेनम्मा ।
मंडलदोळगे यतिवरराय चंद्रमन्ना ।
कंडेनम्मा । इंदु कंडेनम्मा ॥ १ ॥
शेषशयन परवेषकायकना ।
लेसुकृपेय निमेषनेंच भाषापालकना ।
कंडेनम्मा । इंदु कंडेनम्मा ।
मंडलदोळगे यतिवरराय चंद्रमन्ना ।
कंडेनम्मा । इंदु कंडेनम्मा ॥ २ ॥
गंधपरिमळदिंद शोभितानंदसागरना ।
छंदबुळ्ळ योगींद्रगोपी-वृदंवल्लभना ।
कंडेनम्मा । इंदु कंडेनम्मा ।
मंडलदोळगे यतिवरराय चंद्रमन्ना ।
कंडेनम्मा । इंदु कंडेनम्मा ॥ ३ ॥
मंत्रकूटादि मेरेदुस्वा-तंत्रनादवना ।
इंतु निगमागमद सकलकातियुळ्ळवना ।
कंडेनम्मा । इंदु कंडेनम्मा ।
मंडलदोळगे यतिवरराय चंद्रमन्ना ।
कंडेनम्मा । इंदु कंडेनम्मा ॥ ४ ॥
करियराय नेनिपेगे वरद गुरुरायना ।
नरसिंहसरस्वत्यंब नारी-पुरुषनामकना ।
कंडेनम्मा । इंदु कंडेनम्मा ।
मंडलदोळगे यतिवरराय चंद्रमन्ना ।
कंडेनम्मा । इंदु कंडेनम्मा ॥ ५ ॥ ४३५ ॥
येणेंपरी श्रीगुरुसी । स्तुति केली बहुवसीं ।
संतोषोनि महाहर्षी । आश्र्वासिती तये वेळीं ॥ ४३६ ॥
प्रेमभावें समस्तांसी । बैसा म्हणती समीपेसी ।
जैसा लोभ मातेसी । बाळकावरी परियेसा ॥ ४३७ ॥
सिद्ध म्हणे नामकरणी । काय सांगूं तया दिनीं ।
कैशी कृपा अंतःकरणीं । तया श्रीगुरु यतीच्या ॥ ४३८ ॥
आपुले कलत्र-पुत्रेसीं । जैसा लोभ परियेसीं ।
तैसें तुमचे पूर्वजांसी । प्रेमभावें पुसताति ॥ ४३९ ॥
गृहवार्ता कुसरी । क्षेम पुत्रकलत्रीं ।
द्विज सांगे मनोहरी । सविस्तारीं परियेसा ॥ ४४० ॥
कलत्रेंसीं नमोन । सांगे क्षेम समाधान ।
होते पुत्र दोघेजण । चरणावरी घातले ॥ ४४१ ॥
ज्येष्ठसुत नागनाथ । तयावरी कृपा बहुत ।
कृपानिधि श्रीगुरुनाथ । माथां हात ठेविती ॥ ४४२ ॥
श्रीगुरु म्हणती द्विजासी । तुझ्या ज्येष्ठसुतासी ।
आयुष्य होईल पूर्णायुषी । संतति याची बहुवस ॥ ४४३ ॥
हाचि भक्त आम्हांसी । असेल श्रियायुक्तेंसी ।
तुवां आतां म्लेंच्छासी । सेवा वंदन न करावें ॥ ४४४ ॥
आणिक तूंतें असे नारी । पुत्र होतील तीतें चारी ।
नांदतील श्रियाकरीं । तुवां सुखें असावें ॥ ४४५ ॥
जया दिवसीं म्लेंच्छासी । तुवां जाऊनि वंदिसी ।
हानि असे जीवासी । म्हणोनि सांगती तये वेळीं ॥ ४४६ ॥
तुझा असे वडील सुत । तोचि आमुचा निज भक्त ।
त्याची कीर्ति वाढेल बहुत । म्हणती श्रीगुरु तये वेळीं ॥ ४४७ ॥
मग म्हणती द्विजासी । जावें त्वरित संगमासी ।
स्नान करोनि त्वरितेंसी । यावें म्हणती तये वेळीं ॥ ४४८ ॥
ग्रामलोक तया दिवसीं । पूजा करिती अनंतासी ।
येऊनियां श्रीगुरुसी । पूजा करिती परियेसा ॥ ४४९ ॥
पुत्रमित्रकलत्रेंसी । गेला स्नाना संगमासी ।
विधिपूर्वक अश्र्वत्थासी । पूजूनि आलें मठांत ॥ ४५० ॥
श्रीगुरु म्हणती द्विजासी । आजि व्रतचतुर्दशी ।
पूजा करीं अनंतासी । समस्त द्विज मिळोनि ॥ ४५१ ॥
ऐसें म्हणतां द्विजवरु । करिता होय नमस्कारु ।
आमुचा अनंत तूंचि गुरु । व्रतसेवा तुमचे चरण ॥ ४५२ ॥
तये वेळीं श्रीगुरु । सांगता होय विचारु ।
पूर्वी कौंडिण्य ऋषेश्र्वरु । केलें व्रत प्रख्यात ॥ ४५३ ॥
ऐसें म्हणतां द्विजवरु । करिता जाहला नमस्कारु ।
कैसें व्रत आचरुं । पूर्वीं कवणें केलें असे ॥ ४५४ ॥
ऐसें व्रत प्रख्यात । स्वामी निरोपितां बहुत ।
तयाचा आदि अंत । मज कथा निरोपिजे ॥ ४५५ ॥
त्याणें पुण्य काय घडे । काय लाभे रोकडें ।
ऐसें मनींचें सांकडें । फेडावें माझें स्वामिया ॥ ४५६ ॥
ऐसें विनवितां द्विजवरु । संतोषी जाहले श्रीगुरु ।
सांगताति विस्तारु । सिद्ध म्हणे नामधारका ॥ ४५७ ॥
म्हणोनि सरस्वती-गंगाधर । सांगे गुरुचरित्रविस्तार ।
ऐकतां तुटे भवसागर । निःसंदेह परियेसा ॥ ४५८ ॥
॥ इति श्रीगुरुचरित्रामृते परमकथाकल्पतरौ श्रीनृसिंहसरस्वत्युपाख्याने सिद्धनामधारकसंवादे
काशीयात्रा-त्वष्टपुत्रआख्यान-सायंदेववरलाभो
नाम एकचत्वारिंशोऽध्यायः ॥
॥ श्रीगुरुदत्तात्रेयार्पणमस्तु ॥ श्रीगुरुदेवदत्त ॥
जो कोणी काशीवासी । असेल नर परियेसीं ।
करावी यात्रा आहे ऐसी । नाहींतरी विघ्नें घडतीं ॥ ३३१ ॥
शुक्लपक्षीं येणेंपरी । यात्रा करावी मनोहरी ।
कृष्णपक्ष आलियावरी । यात्रा करावी सांगेन ॥ ३३२ ॥
चतुर्दशी धरुनि । यात्रा करा प्रतिदिनीं ।
एकेक पृथक् करुनि । सांगेन ऐका एकचित्तें ॥ ३३३ ॥
वरुणानदी करा स्नान । करा शैल्येश्र्वर दर्शन ।
संगमेश्र्वर पूजोन । संगमी स्नान तये दिनीं ॥ ३३४ ॥
स्वलीनतीर्थस्नानासी । स्वलीनेश्र्वर पूजा हर्षी ।
मंदाकिनी येरे दिवशीं । पूजा करीं मध्यमेश्र्वरा ॥ ३३५ ॥
मणिकर्णिका स्नानेंसीं । पूजा ईशानेश्र्वरासी ।
हिरण्यगर्भ परियेसीं । लिंग दोनी पूजिजे ॥ ३३६ ॥
स्नान धर्मकूपेसी । करीं पूजा गोप्रेक्षेश्र्वरासी ।
पूजा करी तया दिवसीं । ऐक बाळा ब्रह्मचारी ॥ ३३७ ॥
कपिलधारा तीर्थासी । स्नान करावें भक्तींसीं ।
वृषभध्वज लिंगासी । पूजा सप्तमी दिनीं ॥ ३३८ ॥
उपशांतकूपेसी । स्नान करावें भक्तींसीं ।
उपशांतेश्र्वरासी । पूजा करीं गा तया दिनीं ॥ ३३९ ॥
पंचचूडाडोहांत । स्नान करावें शिव ध्यात ।
ज्येष्ठेश्र्वरलिंग त्वरित । पूजावें तया दिवशीं ॥ ३४० ॥
कूप-चतुःसमुद्रेंसी । स्नान करीं गा भावेंसीं ।
समुद्रेश्र्वर हर्षी । पूजा करीं तया दिनीं ॥ ३४१ ॥
देवापुढें कूप असे । स्नान करावें संतोषें ।
शुक्रेश्र्वरा पूजा हर्षे । तया दिनीं परियेसा ॥ ३४२ ॥
दंडखात तीर्थेसी । स्नान करा तुम्ही हर्षी ।
व्याघ्रेश्र्वरपूजेसी । तुवां जावे तया दिनीं ॥ ३४३ ॥
शौनकेश्र्वरतीर्थेसी । स्नान करुनि देवासी ।
तीर्थनामें लिंगासी । पूजा करा मनोहर ॥ ३४४ ॥
जंबुकतीर्थ मनोहर । स्नान करावें शुभाचार ।
पूजा करीं गा जंबुकेश्र्वर । चतुर्दश लिंग असे ॥ ३४५ ॥
शुक्लकृष्णपक्षेंसी । अष्टमी तिथी विशेषीं ।
पूजावें तुम्हीं लिंगासी । सांगेन ऐका महापुण्य ॥ ३४६ ॥
दक्षेश्र्वर पार्वतीश्र्वर । तिसरा पशुपतीश्र्वर ।
गंगेश्र्वर नर्मदेश्र्वर । पूजा करीं गा मनोभावें ॥ ३४७ ॥
गभस्तेश्र्वर सतीश्र्वर । मध्यमेश्र्वर असे थोर ।
तारकेश्र्वर निर्धार । नव लिंगे पूजावीं ॥ ३४८ ॥
आणिक लिंगे एकादश । नित्ययात्रा विशेष ।
आग्नीघ्रेश परियेस । यात्रा तुम्हीं करावी ॥ ३४९ ॥
दुसरा असे उर्वशीश्र्वर । नकुलेश्र्वर मनोहर ।
चौथा आषाढेश्र्वर । भारभूतेश्र्वर जाणावा ॥ ३५० ॥
लांगलीश्र्वरीं पूजा । करा त्रिपुरांतका वोजा ।
मनःप्रकामेश्र्बरकाजा । तुम्हीं जावें पूजेसी ॥ ३५१ ॥
प्रीतिकेश्र्वर देखा । मदालसेश्र्वर ऐका ।
तिलपर्णेश्र्वर निका । पूजा करीं भावेंसीं ॥ ३५२ ॥
आतां शक्तियात्रा करावयासी । सांगेन ऐका विधीसी ।
शुक्लपक्ष-तृतीयेसी । आठ यात्रा कराव्या ॥ ३५३ ॥
गोप्रेक्षतीर्थ देखा । स्नान करुनि ऐका ।
पूजा मुखनिर्माळिका । भक्तिभावें करोनि ॥ ३५४ ॥
ज्येष्ठवापीं स्नानेसीं । ज्येष्ठगौरी पूजा हर्षीं ।
स्नान करा ज्ञानवापीसी । शृंगार-सौभाग्यगौरी पूजावी ॥ ३५५ ॥
स्नान करा विशाळगंगेसी । पूजा विशाळगौरीसी ।
ललितातीर्थस्नानेंसी । ललिता देवी पूजावीं ॥ ३५६ ॥
स्नान भवानीतीर्थेंसीं । पूजा करा भवानींसी ।
बिंदुतीर्थ स्नानासी । मंगळागौरी पूजावी ॥ ३५७ ॥
पूजा इतुके शक्तींसी । मग पूजिजे लक्ष्मीसी ।
येणें विधीं भक्तींसी । यात्रा करावी मनोहर ॥ ३५८ ॥
यात्रा तिथी-चतुर्थीसी । पूजा सर्वगणेशासी ।
मोदक द्यावे विप्रांसी । विघ्न न करी तीर्थवासियांते ॥ ३५९ ॥
मंगळ-रविवारेसी । यात्रा करीं भैरवांसी ।
षष्ठी तिथी प्रीतींसीं । जावें तुम्हीं मनोहर ॥ ३६० ॥
रविवार सप्तमीसी । यात्रा करावी रविदेवासी ।
नवमी अष्टमी चंडीसी । यात्रा तुम्हीं करावी ॥ ३६१ ॥
अंतर्गृहयात्रेसी । करावी तुम्हीं प्रतिदिवसीं ।
विस्तार काशीखंडासी । असे ऐक ब्रह्मचारी ॥ ३६२ ॥
ऐसी विश्र्वेश्र्वर यात्रा । करावी तुवां पवित्रा ।
आपुले नाभीं सोमसूत्रा । लिंगप्रतिष्ठा करावी ॥ ३६३ ॥
इतुकें ब्रह्मचारियासी । यात्रा सांगे तो तापसी ।
आचरे येणें विधींसीं । तुझी वासना पुरेल ॥ ३६४ ॥
तुजवरी कृपा असे गुरु । प्रसन्न होईल शंकरु ।
मनीं धरीं गा निर्धारु । गुरुस्मरण करीत असे ॥ ३६५ ॥
इतकें सांगोनि तापसी । अदृश्य झाला परियेसीं ।
ब्रह्मचारी म्हणे हर्षी । हाचि माझा गुरु सत्य ॥ ३६६ ॥
अथवा होईल ईश्र्वरु । मजवरी कृपा केली श्रीगुरु ।
कार्य साधलें निर्धारु । म्हणोनि मनीं विचारी तो ॥ ३६७ ॥
नाराधितां आपण देखा । भेटला मज पिनाका ।
गुरुकृपा होय जों कां । सकळाभीष्ट पावीजे ॥ ३६८ ॥
समस्त देवीं ऐसी गति । दिलियावांचून न देती ।
ईश्र्वर भोळाचक्रवर्ती । गुरुप्रसादें भेटला ॥ ३६९ ॥
दान यज्ञ तपस । कांहीं न करतां सायास ।
भेटी जाहली विश्र्वेशास । गुरुकृपेंकरोनि ॥ ३७० ॥
ऐसें श्रीगुरुस्मरण करीत । ब्रह्मचारी जाय त्वरित ।
विधिपूर्वक आचरीत । यात्रा केली भक्तीनें ॥ ३७१ ॥
पूजा करितां भक्तींसीं । प्रसन्न झाला व्योमकेशी ।
निजस्वरुपें सन्मुखेसीं । उभा राहिला शंकर ॥ ३७२ ॥
प्रसन्न होऊनि शंकर । म्हणे दिधला माग वर ।
संतोषोनि त्वष्ट्टकुमार । विनविता जाहला वृत्तांत ॥ ३७३ ॥
जें जें मागितलें श्रीगुरु । आणिक त्याचे कन्याकुमरु ।
सांगता जाहला विस्तारु । तया शंकराजवळी देखा ॥ ३७४ ॥
संतोषोनि ईश्र्वर । देता जाहला अखिल वर ।
म्हणे बाळा माझा कुमर । सकळ विद्याकुशळ होसी ॥ ३७५ ॥
तुवां केली गुरुभक्ति । तेणें जाहलों आपण तृप्ति ।
अखिल विद्या तुझे हातीं । ' विश्र्वकर्मा ' तूंचि होसी ॥ ३७६ ॥
चतुर्विध पुरुषार्थ । लाधेल तुज परमार्थ ।
सृष्टी रचावया तूं समर्थ । होसी जाण त्वष्ट्टपुत्रा ॥ ३७७ ॥
ऐसा वर लाधोन । त्वष्टापुत्र आनंदोन ।
केलें लिंग स्थापन । आपुलें नामीं तेथे देखा ॥ ३७८ ॥
मग निघाला तेथोनि । केली आइती तत्क्षणीं ।
प्रसन्न होतां शूलपाणि । काय नोहे परियेसा ॥ ३७९ ॥
जें जें मागितलें गुरु । सकळ वस्तु केल्या चतुरु ।
घेऊनि गेला वेगवक्त्रु । तया गुरुसन्मुखेंसी ॥ ३८० ॥
सकळ वस्तु देऊनि । लागतसे श्रीगुरुचरणीं ।
अनुक्रमें गुरुरमणी । पुत्र कन्येसी वंदिले ॥ ३८१ ॥
उल्हास जाहला श्रीगुरुसी । आलिंगतसे महाहर्षी ।
म्हणे शिष्य ताता ज्ञानराशि । तुष्टलों तुझे भक्तीतें ॥ ३८२ ॥
सकळ विद्याकुशळ होसी । अष्टैश्र्वर्ये नांदसी ।
त्रैमूर्ति होतील तुज वशी । ऐक शिष्यशिखामणि ॥ ३८३ ॥
घर केलें तुवां आम्हांसी । आणिक वस्तु विचित्रेंसी ।
चिरंजीव तूंचि होसी । आचंद्रार्क तुझें नाम ॥ ३८४ ॥
स्वर्गमृत्युपाताळासी । तुझे पसरवीं चातुर्यासी ।
रचना तुझी सृष्टीसी । चौदा चौसष्टी तूंचि ज्ञाता ॥ ३८५ ॥
तुज वश्य अष्ट सिद्धि । होतील जाण नव निधि ।
चिंता कष्ट तुज न होती कधीं । म्हणोनि वर देता जाहला ॥ ३८६ ॥
ऐसा वर लाधोनि । गेला शिष्य महाज्ञानी ।
येणेंपरी विस्तारुनि । सांगे ईश्र्वर पार्वतीसी ॥ ३८७ ॥
ईश्र्वर म्हणे गिरिजेसी । गुरुभक्ति आहे ऐसी ।
एकभाव असे ज्यासी । सकळाभीष्ट तो पावे ॥ ३८८ ॥
भव म्हणिजे सागरु । उतरावया पैल पारु ।
समर्थ असे एक गुरु । त्रैमूर्ति त्याच्या आधीन ॥ ३८९ ॥
याकारणें त्रैमूर्ति । गुरुचि होय सिद्धांती ।
वेदशास्त्रें बोलती । गुरुविणें पार नाहीं ॥ ३९० ॥
(श्र्लोक) यस्य देवे परा भक्तिर्ययथा देवे तथा गुरौ ।
तस्यै ते कथिता ह्यर्थाः प्रकाशन्ते महात्मनः ॥ ३९१ ॥
(ओंव्या) ऐसें ईश्र्वर पार्वतीसी । सांगता जाहला विस्तारेंसी ।
म्हणोनि श्रीगुरु प्रीतीसीं । निरोपिलें सायंदेव-द्विजातें ॥ ३९२ ॥
इतुकें होतां रजनीसी । उदय जाहला दिनकरासी ।
चिंता म्हणिजे अंधकारासी । गुरुकृपा ज्योति जाणा ॥ ३९३ ॥
संतोषोनि द्विजवरु । करिता जाहला नमस्कारु ।
ऐसी बुद्धि देणार गुरु । तूंचि स्वामी कृपानिधि ॥ ३९४ ॥
नमन करुनि श्रीगुरुसी । विनवीतसे भावेंसी ।
स्वामी कथा निरोपिलीसी । अपूर्व मातें वाटलें ॥ ३९५ ॥
काशीयात्राविधान । निरोपिलें मज विस्तारुन ।
ते वेळीं तेथेंचि होतों आपण । तुम्हांसहित स्वामिया ॥ ३९६ ॥
पाहे आपुले दृष्टांतीं । स्वामी काशीपुरीं असती ।
जागृतीं अथवा सुषुप्तीं । नकळे मातें स्वामिया ॥ ३९७ ॥
म्हणोनि विप्र तये वेळीं । वंदी श्रीगुरुचरणकमळीं ।
विनवीतसे करुणाबहाळी । भावभक्तीकरोनियां ॥ ३९८ ॥
जय जया परमपुरुषा । परात्परा परमहंसा ।
भक्तजनहृदयनिवासा । श्रीनृसिंहसरस्वती ॥ ३९९ ॥
ऐसें तया अवसरीं । पूर्वज तुझा स्तोत्र करी ।
सांगेन तुज अवधारीं । एकचित्तें परियेसीं ॥ ४०० ॥
(स्तोत्र अष्टक) आदौ ब्रह्म त्वमेव सर्व जगतां, वेदात्ममूर्तिं विभुं ।
पश्र्चात् क्षोणिजडा विनाश-दितिजां, कृताऽवतारं प्रभो ।
हत्वा दैत्यमनेकधर्मचरितं, भूत्वाऽत्मजोऽत्रेर्गृहे ।
वंदेऽहं नरकेसरीसरस्वती-श्रीपादयुग्मांबुजम् ॥ १ ॥
भूदेवाखिलमानुष विदुजना, बाधायमानं कलिं ।
वेदादुष्यमनेकवर्णमनुजा भेदादि भूतोन्नतम् ।
छेदःकर्मतमान्धकारहरणं श्रीपाद-सूर्योदये ।
वंदेऽहं नरकेसरीसरस्वती-श्रीपादयुग्मांबुजम् ॥ २ ॥
धातस्त्वं हरि शंकर प्रति गुरो, जाताग्रजन्मं विभो ।
हेतुः सर्वविदोजनाय तरणं ज्योतिःस्वरुपं जगत् ।
चातुर्थाश्रमस्थापितं क्षितितले, पातुः सदा सेव्ययं ।
वंदेऽहं नरकेसरीसरस्वती-श्रीपादयुग्मांबुजम् ॥ ३ ॥
चरितं चित्रमनेकीर्तिमतुले, परिभूतभूमंडले ।
मूकं वाक्य दिवाधंकस्य नयनं, वंध्या च पुत्रं ददौ ।
सौभाग्यं विधवा च दायक श्रियं, दत्वा च भक्तं जनं ।
वंदेऽहं नरकेसरीसरस्वती-श्रीपादयुग्मांबुजम् ॥ ४ ॥
दुरितं घोरदरिद्रदावतिमिरं, ----हरणं जगज्ज्योतिषं ।
स्वर्धेनुं सुरपादपूजितजना, करुणाब्धिं भक्तार्तितः ।
नरसिंहेद्र-सरस्वतीश्र्वर विभो, शरणागतं रक्षकं ।
वंदेऽहं नरकेसरीसरस्वती-श्रीपादयुग्मांबुजम् ॥ ५ ॥
गुरुमूर्तिश्र्चरणारविंदयुगलं, ---स्मरणं कृतं नित्यसौ ।
चरितं क्षेत्रमनेकतीर्थसफलं, सरितादि भागीरथी ।
तुरगामेध-सहस्त्रगोविदुजनाः, सम्यक ददन् तत्फलं ।
वंदेऽहं नरकेसरीसरस्वती-श्रीपादयुग्मांबुजम् ॥ ६ ॥
नो शक्यं तव नाममंगल स्तुवं, वेदागमागोचरं ।
पादद्वं हृदयाब्जमंतरदलं, निर्धार मीमांसतं ।
भूयोभूयः स्मरन् नमामि मनसा, श्रीमदगुरुं पाहि मां ।
वंदेऽहं नरकेसरीसरस्वती-श्रीपादयुग्मांबुजम् ॥ ७ ॥
भक्तानां तरणार्थ सर्वजगतां, दीक्षा ददन् योगिनां ।
सुक्षेत्रं पुरगाणगस्थित प्रभो, दत्वा चतुष्कामदं ।
स्तुत्वा भक्तसरस्वती गुरुपदं, जित्वाद्यदोषादिकं ।
वंदेऽहं नरकेसरीसरस्वती-श्रीपादयुग्मांबुजम् ॥ ८ ॥
एवं श्रीगुरुनाथमष्टकमिदं स्तोत्रं पठेन्नित्यसौ ।
तेजोवर्चबलोन्नतं श्रियकरं आनंदवर्धं वपुः ।
पुत्रापत्यमनेकसंपदशुभा, दीर्घायुमारोग्यतां ।
वंदेऽहं नरकेसरीसरस्वती-श्रीपादयुग्मांबुजम् ॥ ९ ॥
येणेंपरी स्तोत्र करीत । मागुती करी दंडवत ।
सद्गदित कंठ होत । रोमांच अंगीं उठियेले ॥ ४१० ॥
म्हणे त्रैमूर्तीचा अवतारु । तूंचि देवा जगद्गुरु ।
आम्हां दिसतोसी नरु । कृपानिधि स्वामिया ॥ ४११ ॥
मज दाविला परमार्थ । लभ्य चारी पुरुषार्थ ।
तूंचि सत्य विश्र्वनाथ । काशीपूर तुजपाशीं ॥ ४१२ ॥
ऐसेंपरी श्रीगुरुसी । विनवी विप्र परियेंसीं ।
संतोषोनि महाहर्षी । निरोप देती तये वेळीं ॥ ४१३ ॥
श्रीगुरु म्हणती सायंदेवासी । दाखविली तुज काशी ।
पुढें वंश एकविसी । यात्राफळ तुम्हां असे ॥ ४१४ ॥
तूंचि आमुचा निजभक्त । दाविला तुज दृष्टांत ।
आम्हांपाशीं सेवा करीत । राहें भक्ता म्हणितलें ॥ ४१५ ॥
जरी राहसी आम्हांपाशीं । नको वंदूं म्लेंच्छासी ।
आणोनियां स्त्रीपुत्रांसी । भेटी करवीं म्हणितले ॥ ४१६ ॥
निरोप देऊनि द्विजासी । गेले श्रीगुरु मठासी ।
सदानंद जैसी तैसी । होतो श्रीगुरुभक्तजनां ॥ ४१७ ॥
आज्ञा घेवोनि सहज । गेला तुमचा पूर्वज ।
कलत्रपुत्रांसहित द्विज । आला श्रीगुरुदर्शना ॥ ४१८ ॥
भाद्रपद चतुर्दशी । शुक्लपक्ष परियेसीं ।
आले शिष्य भेटीसी । एकोभावेंकरोनि ॥ ४१९ ॥
येती शिष्य लोटांगणी । एकोभावें तनुमनीं ।
येऊनि लागती चरणीं । सद्गदित कंठ जाहले ॥ ४२० ॥
कर जोडूनि तये वेळीं । स्तोत्र करिती तेही सकळीं ।
" ॐ नमो जी चंद्रमौळी । त्रैमूर्ति तूंचि होसी ॥ ४२१ ॥
त्रैमूर्तीचा अवतारु । जाहलासी स्वामी जगद्गुरु ।
नकळे पार हरिहरु- । ब्रह्मादिका गुरुनाथा ॥ ४२२ ॥
तुझा महिमा वर्णावयासी । शक्ती कैंची आम्हांसी ।
आदिपुरुष भेटलासी । कृपानिधि स्वामिया ॥ ४२३ ॥
जैसा चंद्र चकोरासी । उदय होय सुधारसीं ।
तैसे आम्ही संतोषी । तुझे चरण देखतां ॥ ४२४ ॥
पूर्वजन्मीं पापराशि । केल्या होत्या बहुवसीं ।
स्वामी तुझे दर्शनेंसी । पुनीत झालों म्हणतसे ॥ ४२५ ॥
जैसा चिंतामणि स्पर्श होतां । लोह कांचन होय तत्त्वता ।
मृत्तिका जंबुनदींत पडतां । तत्काळीं होय सुवर्ण ॥ ४२६ ॥
जैसा मानस-सरोवरासी । कावळा जाय स्वभावेंसी ।
तत्काळ होय राजहंसी । तैसें तुझे दर्शनेंसीं पुनीत जाहलों ॥ ४२७ ॥
(श्र्लोक) गंगा पापं शशी तापं दैन्यं कल्पतरुस्तथा ।
पापं तापं दैन्यं च हरेच्छ्रीगुरुदर्शनम् ॥ ४२८ ॥
(टिका) गंगास्नान पाप नाशी । ताप हरतो शशी ।
कल्पवृक्षछायेसीं । कल्पिलें फळ पाविजे ॥ ४२९ ॥
एकेकाचे एकेक गुण । ऐसे असती लक्षण ।
दर्शन होतां श्रीगुरुचरण । तिन्ही फळ पाविजे ॥ ४३० ॥
पाप हरतें तात्काळीं । ताप चिंता जाय सकळीं ।
दैन्यकानना जाळी । श्रीगुरुचरणदर्शन ॥ ४३१ ॥
चतुर्विध पुरुषार्थ । देता होय श्रीगुरुनाथ ।
ऐसा वेदसिद्धांत । देखिले तूंते आजि आम्हीं ॥ ४३२ ॥ "
म्हणोनियां आनंदेंसीं । गायन करी संतोषी ।
अनेक रागें परियेसीं । कर्नाटक भाषेंकरुनियां ॥ ४३३ ॥
कंडेनिंदु भक्तजनर भाग्यनिधिया, भू--- ।
मंडलोळगे नारसिंह सरस्वतीया ॥ ध्रू. ॥
कंडेनिंदु दृष्टीयिंद वारिजळपादवन्नु ।
हृदयकमलदल्लि भजिसे सुखवनीव जगत्पतीया ।
कंडेनिंदु भक्तजनर भाग्यनिधिया, भू--- ।
मंडलोळगे नारसिंह सरस्वतीया ॥
भोगिजनरि--गेल्ल काम्य--फलगळित्तु सलहुतिरुव ।
योगिनीय-रोडेय नार-सिंहसरस्वतिय पाद ॥
कंडेनिंदु भक्तजनर भाग्यनिधिया, भू--- ।
मंडलोळगे नारसिंह सरस्वतीया ॥ १ ॥
वाक्यकारण नागि जगदि-हिडिदु दंडकमंडलवनु ।
सगुणनेनिसि वलिद श्रीगुरु यतिवरन्न ।
कंडेनिंदु भक्तजनर भाग्यनिधिया, भू--- ।
मंडलोळगे नारसिंह सरस्वतीया ॥ २ ॥
धरेगे गाणगपुर कैला- स हरिदासरोडेय नेनिसि ।
करुणदीवरवित्तु पोरेव अनुदिन गुरुचरणवन्नु ।
कंडेनिंदु भक्तजनर भाग्यनिधिया, भू--- ।
मंडलोळगे नारसिंह सरस्वतीया ॥ ३ ॥ ४३४ ॥
(पद दुसरें) कंडेनम्मा । इंदु कंडेनम्मा ।
मंडलदोळगे यतिवरराय चंद्रमन्ना ।
कंडेनम्मा । इंदु कंडेनम्मा । ध्रु. ॥
तत्वबोधेय उपनिषत् तत्वचरितना ।
व्यक्तवाद परब्रह्म मूर्तियनिसुवना ॥
कंडेनम्मा । इंदु कंडेनम्मा ।
मंडलदोळगे यतिवरराय चंद्रमन्ना ।
कंडेनम्मा । इंदु कंडेनम्मा ॥ १ ॥
शेषशयन परवेषकायकना ।
लेसुकृपेय निमेषनेंच भाषापालकना ।
कंडेनम्मा । इंदु कंडेनम्मा ।
मंडलदोळगे यतिवरराय चंद्रमन्ना ।
कंडेनम्मा । इंदु कंडेनम्मा ॥ २ ॥
गंधपरिमळदिंद शोभितानंदसागरना ।
छंदबुळ्ळ योगींद्रगोपी-वृदंवल्लभना ।
कंडेनम्मा । इंदु कंडेनम्मा ।
मंडलदोळगे यतिवरराय चंद्रमन्ना ।
कंडेनम्मा । इंदु कंडेनम्मा ॥ ३ ॥
मंत्रकूटादि मेरेदुस्वा-तंत्रनादवना ।
इंतु निगमागमद सकलकातियुळ्ळवना ।
कंडेनम्मा । इंदु कंडेनम्मा ।
मंडलदोळगे यतिवरराय चंद्रमन्ना ।
कंडेनम्मा । इंदु कंडेनम्मा ॥ ४ ॥
करियराय नेनिपेगे वरद गुरुरायना ।
नरसिंहसरस्वत्यंब नारी-पुरुषनामकना ।
कंडेनम्मा । इंदु कंडेनम्मा ।
मंडलदोळगे यतिवरराय चंद्रमन्ना ।
कंडेनम्मा । इंदु कंडेनम्मा ॥ ५ ॥ ४३५ ॥
येणेंपरी श्रीगुरुसी । स्तुति केली बहुवसीं ।
संतोषोनि महाहर्षी । आश्र्वासिती तये वेळीं ॥ ४३६ ॥
प्रेमभावें समस्तांसी । बैसा म्हणती समीपेसी ।
जैसा लोभ मातेसी । बाळकावरी परियेसा ॥ ४३७ ॥
सिद्ध म्हणे नामकरणी । काय सांगूं तया दिनीं ।
कैशी कृपा अंतःकरणीं । तया श्रीगुरु यतीच्या ॥ ४३८ ॥
आपुले कलत्र-पुत्रेसीं । जैसा लोभ परियेसीं ।
तैसें तुमचे पूर्वजांसी । प्रेमभावें पुसताति ॥ ४३९ ॥
गृहवार्ता कुसरी । क्षेम पुत्रकलत्रीं ।
द्विज सांगे मनोहरी । सविस्तारीं परियेसा ॥ ४४० ॥
कलत्रेंसीं नमोन । सांगे क्षेम समाधान ।
होते पुत्र दोघेजण । चरणावरी घातले ॥ ४४१ ॥
ज्येष्ठसुत नागनाथ । तयावरी कृपा बहुत ।
कृपानिधि श्रीगुरुनाथ । माथां हात ठेविती ॥ ४४२ ॥
श्रीगुरु म्हणती द्विजासी । तुझ्या ज्येष्ठसुतासी ।
आयुष्य होईल पूर्णायुषी । संतति याची बहुवस ॥ ४४३ ॥
हाचि भक्त आम्हांसी । असेल श्रियायुक्तेंसी ।
तुवां आतां म्लेंच्छासी । सेवा वंदन न करावें ॥ ४४४ ॥
आणिक तूंतें असे नारी । पुत्र होतील तीतें चारी ।
नांदतील श्रियाकरीं । तुवां सुखें असावें ॥ ४४५ ॥
जया दिवसीं म्लेंच्छासी । तुवां जाऊनि वंदिसी ।
हानि असे जीवासी । म्हणोनि सांगती तये वेळीं ॥ ४४६ ॥
तुझा असे वडील सुत । तोचि आमुचा निज भक्त ।
त्याची कीर्ति वाढेल बहुत । म्हणती श्रीगुरु तये वेळीं ॥ ४४७ ॥
मग म्हणती द्विजासी । जावें त्वरित संगमासी ।
स्नान करोनि त्वरितेंसी । यावें म्हणती तये वेळीं ॥ ४४८ ॥
ग्रामलोक तया दिवसीं । पूजा करिती अनंतासी ।
येऊनियां श्रीगुरुसी । पूजा करिती परियेसा ॥ ४४९ ॥
पुत्रमित्रकलत्रेंसी । गेला स्नाना संगमासी ।
विधिपूर्वक अश्र्वत्थासी । पूजूनि आलें मठांत ॥ ४५० ॥
श्रीगुरु म्हणती द्विजासी । आजि व्रतचतुर्दशी ।
पूजा करीं अनंतासी । समस्त द्विज मिळोनि ॥ ४५१ ॥
ऐसें म्हणतां द्विजवरु । करिता होय नमस्कारु ।
आमुचा अनंत तूंचि गुरु । व्रतसेवा तुमचे चरण ॥ ४५२ ॥
तये वेळीं श्रीगुरु । सांगता होय विचारु ।
पूर्वी कौंडिण्य ऋषेश्र्वरु । केलें व्रत प्रख्यात ॥ ४५३ ॥
ऐसें म्हणतां द्विजवरु । करिता जाहला नमस्कारु ।
कैसें व्रत आचरुं । पूर्वीं कवणें केलें असे ॥ ४५४ ॥
ऐसें व्रत प्रख्यात । स्वामी निरोपितां बहुत ।
तयाचा आदि अंत । मज कथा निरोपिजे ॥ ४५५ ॥
त्याणें पुण्य काय घडे । काय लाभे रोकडें ।
ऐसें मनींचें सांकडें । फेडावें माझें स्वामिया ॥ ४५६ ॥
ऐसें विनवितां द्विजवरु । संतोषी जाहले श्रीगुरु ।
सांगताति विस्तारु । सिद्ध म्हणे नामधारका ॥ ४५७ ॥
म्हणोनि सरस्वती-गंगाधर । सांगे गुरुचरित्रविस्तार ।
ऐकतां तुटे भवसागर । निःसंदेह परियेसा ॥ ४५८ ॥
॥ इति श्रीगुरुचरित्रामृते परमकथाकल्पतरौ श्रीनृसिंहसरस्वत्युपाख्याने सिद्धनामधारकसंवादे
काशीयात्रा-त्वष्टपुत्रआख्यान-सायंदेववरलाभो
नाम एकचत्वारिंशोऽध्यायः ॥
॥ श्रीगुरुदत्तात्रेयार्पणमस्तु ॥ श्रीगुरुदेवदत्त ॥
Gurucharitra Adhyay 41
श्रीगुरुचरित्र अध्याय ४१
श्रीगुरुचरित्र अध्याय ४१
Custom Search
No comments:
Post a Comment