ShriGuruCharitra Adhyay 50 Part 2/3 श्रीगुरुचरित्र अध्याय ५० भाग २/३

Gurucharitra Adhyay 50 
Gurucharitra Adhyay 50 is in Marathi. In the Ninth Adhyay Guru had blessed a Rajak (Washerman) and assured him that he will give him darshan in his next birth. To fulfil the desire of the rajak who is a Mlencha king in this birth, ShriGuru blesses him and cures him. Name of this Adhyay is Sarvabhoum-Sfotak-Shaman-Aishwarya-Valokanam.

श्रीगुरुचरित्र अध्याय ५० भाग २/३ 

जे असती पापीजन । त्यांतें जीवित्व अथवा मरण । 

जहाले देहा न सुटे पाप आपण । भोगल्यावांचोनि परियेसा ॥ ९१ ॥ 

विचार करुनि मानसीं । बोलावोनि कोळियासी । 

सांगतसे विस्तारेसीं । ऐका श्रोते एकचित्तें ॥ ९२ ॥ 

राजा म्हणे दूतासी । माझे बोल परियेसीं । 

 नेऊनि आपुले स्त्री-पुत्रांसी । अरण्यांत टाकावीं ॥ ९३ ॥ 

मनुष्यांचा संचार । जेथे नसेल विचार । 

तेथें ठेवी वेगवक्त्र । म्हणे राजा स्त्री-सुतांसी ॥ ९४ ॥ 

येणेंपरी दूतासी । राजा सांगे विस्तारेंसीं । 

रथ दिधला संजोगेंसी । घेऊनि निघाला झडकरी ॥ ९५ ॥ 

तिचे दासदासी सकळ । दुःख करिती महा प्रबळ । 

माता पिता बंधु कुळ । समस्त प्रलाप करिताति ॥ ९६ ॥ 

दुःख करिती नगर-नारी । हा हा पापी दुराचारी । 

स्त्री-पुत्रांसी कैसा मारी । केवीं यातें राना पाठवितो ॥ ९७ ॥ 

रथावरी बैसवोनि । घेऊनि गेला महारानीं । 

जेथें नसे मनुष्य कोणी । तेथें ठेविलीं परियेसा ॥ ९८ ॥ 

दूत आला परतोन । सांगे रायासी विस्तारोन । 

महारण्य होतें वन । तेथें ठेविलीं म्हणतसे ॥ ९९ ॥ 

ऐकोनि राजा संतोषला । दुसरे स्त्रियेसी सांगता झाला । 

दोघांसी आनंद जाहला । वनीं राहिले मातासुत ॥ १०० ॥ 

मातासुत दोघेजण । पीडताति महाव्रणें । 

कष्टती अन्नोदकावीण । महारण्य वनांत ॥ १०१ ॥ 

राजपत्नी सुकुमार । तयावरी रोग थोर । 

चालूं न शके, रान घोर । महाकंटक भूमीसी ॥ १०२ ॥ 

कडिये घेवोनि बाळकासी । जातसे मंदमंद गमनेंसीं । 

आठवी आपुले कर्मासी । म्हणे आतां काय करुं ॥ १०३ ॥ 

तया वनीं मृगजाति । व्याघ्र सिंह दिसताति । 

सर्प थोर अपरिमिति । हिंडताति वनांतरीं ॥ १०४ ॥ 

म्हणे मातें व्याघ्र कां न मारी । पुरें मातें आतां संसारी । 

ऐसी पापिणी मी थोरी । वांचोनि काय कामासी ॥ १०५ ॥ 

म्हणोनि जाय पुढतीं पुढतीं । क्षणक्षणा असे पडती । 

पुत्रासहित चिंता करीती । जातसे वनांत ॥ १०६ ॥ 

उदकाविणें तृषाक्रांत । देहव्रणें असे पीडित । 

व्याघ्रसर्पांते देखत । भयचकित होतसे ॥ १०७ ॥ 

देखे वेताळ ब्रह्मराक्षस । कोल्हीं भालुवा परियेस । 

केश मोकळे आपणांस । पाय-मोकळें जातसे ॥ १०८ ॥ 

ऐसी महारण्यांत । राजस्त्री असे हिंडत । 

पुढें जातां देखिला पंथ । गुरें चरती रानांत ॥ १०९ ॥ 

तयांपाशीं जावोनि । पुसतसे करुणावचनीं । 

गोरक्षकांतें विनवोनि । मागे उदक कुमारकासी ॥ ११० ॥ 

गोरक्षक म्हणती तियेसी । जावें तुवां मंदिरासी । 

तेथें उदक बहुवसी । अन्नही तूंतें मिळेल ॥ १११ ॥ 

म्हणोनि मार्ग दाखविती । हळूंहळूं जाय म्हणती । 

राजपत्नी मार्ग क्रमिती । गेली तया ग्रामासी ॥ ११२ ॥ 

तया ग्रामीं नरनारी । दिसताति अपरांपरी । 

देखोनि झाली मनोहरी । पुसतसे स्त्रियांसी ॥ ११३ ॥ 

म्हणे येथें कवण राजा । संतोषी दिसती समस्त प्रजा । 

ऐकोनि सांगती वैश्यराजा । महाधनिक पुण्यवंत ॥ ११४ ॥ 

याचें नांव ' पद्माकर ' । पुण्यवंत असे नर । 

तूंतें रक्षील अपार । म्हणोनि सांगती तियेसी ॥ ११५ ॥ 

इतुकिया अवसरीं । तया वैश्याचिया घरीं । 

दासी होती मनोहरी । तीही आली तियेजवळी ॥ ११६ ॥ 

येवोनि पुसे ती वृतांत्त । घेवोनि गेली मंदिरांत । 

आपल्या स्वामीसी सांगत । आद्यंत विस्तारेंसी ॥ ११७ ॥ 

देखोनियां वैश्यनाथ । कृपा करी अत्यंत । 

नेली आपुल्या मंदिरांत । दिधलें एक गृह तिसी ॥ ११८ ॥ 

पुसोनियां वृत्तांत । वाणिज्य जाहला कृपावंत । 

दिल्हें अन्नवस्त्र बहुत । नित्य तिसी रक्षीतसे ॥ ११९ ॥ 

ऐसी तया वैश्याघरीं । होती रायाची अंतुरी । 

वर्धतसे पीडा भारी । व्रण न वचे परितेसा ॥ १२० ॥ 

येणेंपरी राजसती । तया वैश्या घरीं होती । 

वाढिन्नले व्रण सुतीं । प्राणांतक होतसे ॥ १२१ ॥ 

वर्ततां ऐसें एके दिवसीं । प्राण गेला कुमरकासी । 

प्रलाप करी बहुवसी । राजपत्नी परियेसा ॥ १२२ ॥ 

मूर्छा येऊनि तये क्षणी । राजपत्नी पडे धरणीं । 

आपुलें पूर्व आठवोनि । महाशोक करीतसे ॥ १२३ ॥ 

तया वाणिज्य-स्त्रिया देखा । संबोखिताति तये बाळिका । 

कवणेंपरी तिचे दुःखा । शमन नव्हे परियेसा ॥ १२४ ॥ 

नानापरी दुःख करी । आठवीतसे पूर्वापरी । 

म्हणे ताता माझ्या शौरी । कोठें गेलासी बाळका ॥ १२५ ॥ 

राजकुळीं पूर्णचंद्र । माझा तूं आनंदवर्ध । 

मातें सांडूनि जातां बोध । काय तूंतें बरवें असे ॥ १२६ ॥ 

मातापिताबंधुजना । सोडोनि आल्यें, माझ्या प्राणा । 

तुझा भरंवसा होता जाण । मज रक्षिसी म्हणोनि ॥ १२७ ॥ 

मातें अनाथ करुनि । तूं जातोसि सोडोन । 

आतां मज रक्षिल कवण । प्राण त्यजीन म्हणतसे ॥ १२८ ॥ 

येणेंपरी राजपत्नी ऐका । शोक करी महादुःखा । 

देखोनियां नगर लोक । दुःख करिती परियेसा ॥ १२९ ॥ 

समस्त दुःखाहुनी । पुत्रशोक महा वन्हि । 

मातापित्यांतें दाहोनि । भस्म करी परियेसा ॥ १३० ॥ 

येणेंपरी दुःख करितां । ऋषभ योगी आला त्वरिता । 

पूर्वजन्मींच्या उपकारार्था । पातला तेथें महाज्ञानी ॥ १३१ ॥ 

योगीशातें देखोनि । वंदिता झाला तो वाणी । 

अर्घ्यपाद्य देवोनि । पूजा केली उपचारें ॥ १३२ ॥ 

तया समयीं योगीश्र्वर । पुसे कवण दीर्घस्वर । 

शोक करीतसे अपार । कवण असे म्हणतसे ॥ १३३ ॥ 

सविस्तरें वाणी योगियातें । सांगता झाला वृत्तांत । 

योगीश्र्वर कृपावंत । आला तिये जवळिके ॥ १३४ ॥ 

म्हणे योगी तियेसी । मूढपणें दुःख करिसी । 

कवण जन्मला भूमीसी । कवण मेला सांग मज ॥ १३५ ॥ 

देह म्हणजे अदृश्य जाण । जैसा गंगेंत दिसे फेण । 

व्यक्तअव्यक्त सवेंचि होणें । जलीं बुदबुद परियेसा ॥ १३६ ॥ 

पृथ्वी तेज वायु आप । आकाश मिळोनि शरीर व्याप । 

पंच संयुक्त शरीररुप । दिसतसे परियेसा ॥ १३७ ॥ 

पांच भूतें पांचा ठायीं । मिळोनि जातां शून्य पाहीं । 

दुःख करितां अवकाश नाहीं । वाया कां वो दुःख करिसी ॥ १३८ ॥ 

रेतापासोनि उत्पत्ति भूतें । निजकर्में होय निरुतें । 

काळनाथ आकर्षत । वासनेपरी तयां जाणा ॥ १३९ ॥ 

मायेपासोनि माया उपजे । होय गुण सत्तव रज । 

तमोगुण तेथें सहज । देहलक्षण येणेंपरी ॥ १४० ॥ 

तीन गुणांपासाव । उपजती मनुष्यभाव । 

सत्त्वगुण असे देव । रजोगुणें मनुष्य जाण ॥ १४१ ॥ 

तामस तोचि राक्षस । जैसा कां गुण वसे । 

तैसा पिंड जन्म भासे । कधीं स्थिर नव्हेचि ॥ १४२ ॥ 

या संसार वर्तमानीं । उपजती नर कर्मानुगुणीं । 

जैसे आर्जव असे पूर्वगुणीं । सुखदुःख तैसे घडे ॥ १४३ ॥ 

कल्पकोटि वर्षांवरी । जिवंत असती सुर जरी । 

तेही न राहती स्थिरी । मनुष्यांचा काय पाड ॥ १४४ ॥ 

याकारणें ज्ञानीजन । उपजतां न होती संतोषमन । 

जरी मेलिया दुःख न करणें । स्थिर नव्हे देह जाणा ॥ १४५ ॥ 

गर्भ संभवे जिये वेळीं । नाश म्हणोनि जाणिजे सकळीं । 

कोणी मरती यौवनकाळीं । क्वचिद्वार्धक्यपणीं जाण ॥ १४६ ॥ 

जैसें कर्म पूर्वार्जित । तेणें परी असे घडत । 

मायामोहें पिता सुत । म्हणती देखा नरदेहीं ॥ १४७ ॥ 

जैसें लिखित ललाटेसी । ब्रह्मदेव लिही परियेसीं । 

कालकर्म-उल्लंघनासी । शक्ति नव्हे कवणा जाणा ॥ १४८ ॥ 

ऐसें अनित्य शरीरासी । कां वो माते दुःख करिसी । 

तुझें पूर्वापर कैसी । सांग मज म्हणतसे ॥ १४९ ॥ 

तुझे जन्मांतरीं जाणा । कवणाची होतीस अंगना । 

किंवा झालीस जननी कवणा । कवण सुताची सांग मज ॥ १५० ॥ 

ऐसें जाणोनियां मानसीं । वायां कां वो दुःख करिसी । 

जरी बरवें तूं इच्छिसी । शरण जाईं शंकरा ॥ १५१ ॥ 

ऐसें ऐकोनि राजपत्नी । करी योगियासी विनंति । 

आपणासी जाहली ऐसी गति । राज्यभ्रष्ट होऊनि आल्यें ॥ १५२ ॥ 

मातापिता बंधुजना । सोडोनि आल्यें मी राना । 

पुत्र होता माझा प्राण । भरवंसा मज तयाचा ॥ १५३ ॥ 

तया जाहली ऐशी गति । वांचोनि आपण काय प्रीति । 

मरण व्हावें मज निश्र्चिती । म्हणोनि चरणीं लागली ॥ १५४ ॥ 

ऐसें निर्वाण देखोनि । कृपा उपजे योगियामनीं । 

पूर्व उपकार स्मरोनि । प्रसन्न जाहला तये वेळीं ॥ १५५ ॥ 

भस्म काढूनि तये वेळीं । लाविलें प्रेताचे कपाळीं । 

घालितां त्याचे मुखकमळीं । प्राण आला परियेसा ॥ १५६ ॥ 

बाळक बैसलें उठोनि । सर्वांग झालें सुवर्णवर्णी । 

माता सुत दोघे जणी । व्रण गेले तात्काळी ॥ १५७ ॥ 

राजपत्नी पुत्रासहित । करी योगियासी दंडवत । 

ऋषभयोगी कृपावंत । आणिक भस्म प्रोक्षीतसे ॥ १५८ ॥ 

तात्काळिक दोघेजणासी । शरीर झालें सूर्यसंकाशी । 

शोभायमान दिसे ती कैसी । दिव्य देह उभय वर्ग ॥ १५९ ॥ 

प्रसन्न झाला योगेश्र्वरु । तये वेळीं दिधला वरु । 

तुम्हां नव्हे कधीं जरु । प्रायरुप चिरंजीव ॥ १६० ॥ 

तुझा सुत भद्रायुषी । कीर्तिवंत होईल परियेसीं । 

राज्य करील बहुवसी । पित्याहून अधिक जाणा ॥ १६१ ॥ 

ऐसा प्रसन्न होऊनि । योगी गेला तत्क्षणीं । 

ऐक राया एकोमनीं । सत्पुरुषाचें संनिधान ॥ १६२ ॥ 

सत्पुरुषाची सेवा करितां । तुझा स्फोटक जाईल त्वरिता । 

आतां न करीं चिंता । दृढ धरीं भाव एक ॥ १६३ ॥ 

ऐसें राजा ऐकोनि । नमन करी तये क्षणीं । 

विनवीतसे कर जोडूनि । कोठें असे सत्पुरुष ॥ १६४ ॥ 

मातें निरोपावें आतां । जाईन आपण तेथें त्वरिता । 

त्याचें चरण दर्शन होतां । होईल बरवें म्हणतसे ॥ १६५ ॥ 

ऐकोनि रायाचें वचन । सांगतसे मुनि आपण । 

 भीमातीरीं गाणगाभुवन । असे तेथें परमपुरुष ॥ १६६ ॥ 

तयापाशीं तुवां जावें । दर्शनमात्रें होईल बरवें । 

 ऐकोनि राजा एकोभावें । निघता झाला तये वेळीं ॥ १६७ ॥ 

एकोभावें राजा आपण । निघाला श्रीगुरुदर्शना । 

 प्रयाणांतरी करी प्रयाण । आला गाणगापुरासी ॥ १६८ ॥ 

ग्रामीं पुसे सकळिकांसी । ऐकों येथें एक तापसी । 

रुप धरी संन्यासी । कोठें आहे म्हणोनियां ॥ १६९ ॥ 

भयाभीत झालें सकळिक । म्हणती आतां नव्हे निकें । 

श्रीगुरुसी पुसतो ऐक । काय करील न कळे म्हणती ॥ १७० ॥ 

कोणी न बोलती तयासी । राजा कोपला बहुवसीं । 

म्हणे आलों भेटीसी । दाखवा आपणासी म्हणतसे ॥ १७१ ॥ 

मग म्हणती समस्त लोक । अनुष्ठानस्थानीं असती निक । 

अमरजासंगमीं माध्याह्निक । करोनि ग्रामीं येताति ॥ १७२ ॥ 

ऐसें ऐकोनि म्लेंच्छ देखा । समस्तां वर्जूनि आपण एका । 

बैसोनियां आंदोलिका । गेला तया स्थानासी ॥ १७३ ॥ 

दुरोनि देखतां श्रीगुरुसी । चरणीं चाले म्लेंच्छ परियेंसी । 

जवळी गेला पहावयासी । नमन करुनि उभा राहे ॥ १७४ ॥ 

श्रीगुरु म्हणती तयासी । कां रे रजका कोठें अससी । 

बहुत दिवसां भेटलासी । आमचा दास होवोनियां ॥ १७५ ॥ 

ऐसें वचन ऐकोनि । म्लेंच्छ झाला महाज्ञानी । 

 पूर्वजन्म स्मरला मनीं । करी साष्टांगी नमस्कार ॥ १७६ ॥ 

पादुकांवरी लोळे आपण । सद्गदित अंतःकरण । 

अंगीं रोमांचळ उठोन । आनंदबाष्पें रुदन करी ॥ १७७ ॥ 

पूर्वजन्म आठवोन देखा । रोदन करी अति दुःखा । 

 कर जोडूनि विनवी ऐका । नानापरी स्तोत्र करी ॥ १७८ ॥ 

राजा म्हणे श्रीगुरुसी । कां उपेक्षिलें आम्हांसी । 

झालों आपण परदेशी । चरणावेगळें केलें मज ॥ १७९ ॥ 

अंधकारसागरांत । मज घातलें कां कूपांत । 

होऊनि मी मदोन्मत्त । विसरलों चरण तुझे ॥ १८० ॥

ShriGuruCharitra Adhyay 50 Part 2/3 

श्रीगुरुचरित्र अध्याय ५० भाग २/३

Custom Search